O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

O’t suyuqligi mikroskopiyasi. 
Oshqozondagi leykotsitlar og’iz, 
oshqozon yoki ichakka tegishli bo’lishi mumkin, shuning uchun 
duodenal zondlashda ikki kanalli zonddan foydalanish maqsadga 
muvofiqdir va u oshqozondagi qoldiqni so’rib olish imkonini beradi. 
Lyamblyalarning mavjudligi oshqozon-ichak traktida turli patologik 
(asosan yallig’lanish va diskinetik) jarayonlarga sabab bo’ladi. Sog’lom 
kishilarning o’t pufagida lyamblyalar uchramaydi. Xoletsistit kasalligi 
bilan og’rigan bemorlarda esa lyamblyalar o’t pufagining shilliq 
qavatiga joylashib, (mikroblar bilan birga) diskineziya va yallig’lanish 
jarayonlarini kuchaytiradi. 
Xoletsistit tashxisida G immunoglobulin, A, R-oqsillar, C-reaktiv 
protein, ishqoriy fosfatazalar, S-nukleotidazalar, malon dialdegidlar 
kontsentratsiyalarining oshishi qayd etiladi. Ammo lizotsim, bilirubinlar 
miqdorining pasayishi kuzatiladi. 
O’t kislotalari, xolesterin va letsitinlarning nisbatini bilgan holda 
litogenlik ko’rsatkichi (yoki koeffitsientini) aniqlash mumkin va u 
quyidagicha hisoblanadi: 
Litogenlik indeksi = O’tdagi xolesterin miqdori 
O’t kislotalari, xolesterin va letsitinlarning 
berilgan nisbatlarda eritish mumkin bo’lgan 
xolesterin miqdori 

---

344 
Agar litogenlik ko’rsatkichi birdan kichik bo’lsa, bunday o’t 
to’yinmagan, agar birdan katta bo’lsa o’ta to’yingan deyiladi (ba’zan bu 
ko’rsatkichni “to’yinish ko’rsatkichi” ham deyiladi). Xolesterin bilan 
to’yingan o’tda xolesterinlarning kristallanishi xos bo’lib, shu sababli 
ular litogen deyiladi. 
Qonning bioximik analizi. 
Jigar va o’t yo’llari kasalliklari 
diagnostikasida bioximik ko’rsatkichlarni tekshirish muhim ahamiyatga 
ega. Birinchi navbatda jigarning asosiy ko’rsatkichi bo’lgan bilurubinni 
aniqlash muhim. Jigarning shikastlanishida namoyon bo’ladigan asosiy 
bioximik ko’rsatkichlardan biri bu jigar to’qimasi tomonidan ishlab 
chiqariladigan fermentlar aktivligining o’zgarishidir. 
Ushbu analiz jigar funktsiyalariga baho berish va jigar kasalliklarini 
differentsial diagnostikasi uchun qo’llaniladi (yallig’lanish, infiltrativ, 
almashinuv, yurak qon tomir, gepatobiliar kasalliklar.) 
Bilirubin. Bilirubin miqdori jigarning yutish, almashinish va ajratish 
funksiyalarini xarakterlovchi ko’rsatkichdir. Bog’langan bilirubin, 
bog’lanmagan bilirubin bilan o’tkazilgan sinama ko’rsatkichlariga qarab
differentsiyallanadi. 
Transaminaza. 
Glutamat 
oksaloatsetat 
transaminaza 
va 
alaninaminotransferaza jigar hujayralari holatini ko’rsatuvchi sezgir 
fermentlardir. Ular miqdorining maksimal oshishi jigardagi nekrotik 
o’zgarishlarda (virusli gepatit, jigar intoksikatsiyasi o’tkir tsirkulyator 
yetishmovchilik jigar venalari o’tkazuvchanligining buzulishi) va ba’zan 
o’t yo’llarining o’tkazuvchanligi buzilganda kuzatiladi (konkrement). 
Transaminazaning aktivlik ko’rsatkichlari kasallikning qay darajada 
og’ir ekanligini ko’rsatmaydi. 
Kam ma’lum bo’lgan o’zgarishlar xolestaz va infiltratsiyada 
kuzatiladi. Alanin aminotransferaza ko’rsatkichlari jigar 
shikastlanishining darajasini ko’rsatadi. Bunda aspartataminotransferaza 
ko’ndalang targ’il mushaklarda topiladi. Alkogolli gepatit 
aspartataminotransferazaning ko’rsatkichlarini alaninaminotransferazaga 
nisbatan ko’p miqdorda o’sishini keltirib chiqaradi.