O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

A
porsiya ajralib 
chiqa boshlaydi. Uning tarkibini o’t suyuqligi, meda osti bezi, ichak va 
meda shirasi tashkil etadi. 
B
porsiyaning olinishi (o’t pufagidagi o’t) 
A 
porsiya ajralib chiqa boshlashidan faqat 20-30 min o’tgach amalga 
oshiriladi. Buning uchun o’t pufagiga zond orqali asta-sekin qisqarishlar 
uyg’otgichi kiritiladi (30-50 ml, 33% li magniy sulfat, 40ml zaytun 
moyi, 30-40 ml-10% li osh tuzi 30-50ml-10% li glyukoza eritmasi va 
h.k). Odatda o’t pufagining qisqarishi ovqatning ta’siri ostida uning 
faoliyatini boshqaruvchi va qo’zg’atuvchi va boshqa mexanizmlar ta’siri 
ostida kuzatiladi. O’t pufagi muskul qisqarishlari bilan birgallikda Oddi 
va Lyutkens sfinkterining zaiflashuvi ham kuzatiladi. Duodenal 
zondlashda maxsus aralashmalar qo’llanilib, ular 5-10 mindan keyin 
qora-qizg’ish yoki ko’kimtir yoki qoramtir rangli pufakchalar 
B 
porsiyaning olinishiga imkon yaratadi. O’t pufagi bo’shagandan so’ng 
yana tillarang-qizg’ish shaffof o’t 
S 
porsiya pufag bo’yinchasi va jigar 
ichi o’t yo’llaridan ajralib chiqishi boshlanadi. 

---

343 
Yuqorida tavsiflangan an’anaviy duodenal zondlash usullaridan 
tashqari, oxirgi yillarda 5 fraksiyali duodenal zondlash usullari ham 
qo’llanmoqda. U o’t pufagiga keluvchi o’t maydonini hisobga olgan 
holda uning alohida fraktsiyalari ajralib chiqish vaqtini va har bir 
fraktsiyani miqdoriy tahlil qilish imkonini beradi. O’t pufagidan o’t 
ajralib 
chiqishi 
tavsifnomalarini 
aniq bilish uchun duodenal 
zondlashning xromatik fraktsion usuli qo’llanadi. Bunda bemor 
duodenal zondlash o’tkazilgunga qadar 10-15soat qolganda ichiga 
metilenli jelatin kapsulali bo’yoqni qabul qiladi. Bu preparat o’tni 
boshqa organlardan aniq ajratish imkonini beradi. 
O’t pufagining shilliq qavatidagi kontsentratsion so’rgish 
fraktsiyalarini va ularning patologiyasini yuqoridagi usullar yordamida 
o’rnatish mumkin. O’tninng kimyoviy tarkibi o’t pufagida sodir 
bo’luvchi modda almashinuvini, jigarning holatini va organizmdagi 
modda almashinuvini (jumladan patologik jarayonlar) ham bilish 
imkonini beradi.