O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

72 rasm.
Jigar [Kuntz E., Kuntz H.-D., 2002]. 
а
 – 
oldindan 
ko’rinishi; 
б
 – 
orqadan ko’rinishi; 
в 
– 
pastdan ko’rinishi.
Diafragma 
Cap qism 
O’roqsimon bog’lam
Dumaloq bog’lam
O’t qopi
O’ng qism
Chap qism 
Venoz bog’lam tirqishi
Kvadratsimon qism 
Jigarning erkin yuzasi 
Pastki kovak vena 
O’ng qismi
O’t qopi
Venoz bog’lam tirqishi
Pastki kovak vena 
Buyrak uyug’i 
Duodenal uyug’i 
(vdavleniye) 
Meda uyug’i
Darvoza venasi 
Jigar arteriyasi 
O’t yo’li
Kvadratsimon qism 
O’roqsimon bog’lam
O’t qopi
Chambar ichak 
uyug’i

---

309 
73 rasm. Kuin bo’yicha jigarni segmentlarga bo’linishi [Kuntz E., 
Kuntz H.-D., 2002]. 
а
 – 
yuqoridan ko’rinishi ; 
б
 – 
pastdan ko’rinishi. 
1 – pastki kovak vena; 2 – o’roqsimon bog’lam; 3 – dumaloq 
bog’lam. 
74 rasm. Jigar qismlari tuzilishi [feyts О., Moffet D., 2002]. 
 а –darvoza venasidan markaziy venaga va keyin pastki kovak venaga 
qonni oqishi ko’rsatilgan.
Markaziy vena 
O’t protoki
Jigar arteriyasi shoxi 
darvoza venasi shoxi 
Qonning yo’nalishi
Periportal 
biriktiruvchi 
to’qima
O’t suyu
qligi 
yo’nalishi
O’t protoki
O’t kanallari 
vena 
arteriya 
sinusoidlar 
Markaziy vena 

---

310 
b – jigar sinusoidlaridan qon oqayapti, o’t suyuqligi o’t yo’llaridan oqib 
o’t protoklariga yig’iladi. 
Jigar atsinuslari
(75 rasm) ikita terminal jigar venulalari orasida 
jaylashgan (markaziy venalar), ularni shartli chiziqlar bog’lab, atsinus o’qini 
hosil qiladi. Atsinus zonalari periferiyadan markazga qadar sonlardan tashkil 
topgan. Gepatotsitlar 1 zonasi afferent tomirlarga yotadi, ular kislorod 
ko’proq saqlaydi. Ichki zona 1 yo’nalishi bo’yicha atsinus bo’limidan 
tashqariga zona 3 ga qadar kislorodning portsial bosimi pasayadi va jigarga 
keladigan nutriyentlar hamda toksinlar miqdori pasayadi. Jigar hujayralari 
funksiyalari ham shunga qarab taqsimlangan.
Atsinuslar jigarda faqat mikrotsirkulyatorgina emas, balki sekretor 
funksiya ham bajaradi, chunki o’t yo’llari triada tarkibiga kiradi. O’t 
kanalchalarini diametri zona 1 ga, zona 3 ga nisbatan katta. Murakkab 
atsinuslar ham mavjud, ular kamida 3 ta oddiy atsinusdan tashkil topgan. 
Qon murakkab atsinuslardan 3 chi zona, oddiy atsinuslarga joylashgan 
terminal jigar venulalariga oqadi. 
Jigarni qon bilan taminlanishi. Jigar darvoza venasi va jigar 
arteriyalaridan qon bilan taminlanadi, ular jigar darvozasiga kiradi. Darvoza 
venasi qorin bo’shlig’i azolaridan, yani medadan, ingichka va yo’g’on 
ichaklardan, meda osti bezidan hamda taloqdan qonni olib keladi (76 rasm). 
Jigar arteriyasi kislorod va oziq moddalarga boy bo’lgan arterial qon olib 
keladi. Jigar ichida darvoza venasi va jigar arteriyasi, jigar qismlari (dolya) 
arteriyalari va venalarigacha bo’linadi. Jigar qismlari orasidagi venalardan, 
jigar qismlari ichiga jigar plastinkalari (balkalari) orasida jaylashgan qismlar 
ichidagi sinusoidal kapilyarlar o’tadi va markaziy venalarga tushadi.
Sinusoidal kapilyarlar boshlanish qismida jigar qismlarini aylanib o’tuvchi