O'zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta-maxsus ta’lim Vazirligi Toshkent Davlat stomatologiya institute Buxoro filiali

Oshqozon shilliq qavatidan biopsiya olish va uni gistologik 
tekshirish
. 
Ushbu tekshirish metodidan o’sma bor yoki yo’qligini aniqlash 
uchun foydalaniladi. Tekshirish uchun bir necha joydan to’qima olinadi. 
80-90% holatlarda diagnoz to’g’ri chiqadi. Oxirgi paytlarda bu 
metoddan Helicobakter pylorini aniqlash uchun foydalanilmoqda. 
Bioptatni tekshirish nafaqat mikroorganizmni o’z vaqtida aniqlashga 
shuningdek morfologik o’zgarishlarni aniqlashga ham yordam beradi 
(masalan, yallig’lanish, atrofiya, metaplaziya.) 
O’tkir gastrit 
Gastrit 
– me’da shilliq qavatining o’tkir yallig’lanishidir. 
Morfologik hamda funktsional qayta qurilishi va rivojlanib boruvchi 
atrofiya bilan surunkali shaklga o’tishi mumkin.
Etiologiyasi.
Bunda dag’al va to’liq yanchilmagan sifatsiz oziq-
ovqat mahsulotlari, turli mikroorganizmlar (Helicobakter pylori, 
stafilakokk, salmonellalar) bilan zararlanish, dori vositalar birinchi 
o’rinda aspirin va boshqa nosteroid yallig’lanishga qarshi dorilar 
(NYQD) qabul qilish, etanol va ekzoallergenlar, haddan ziyod issiq 
ovqat qabul qilish, toksik moddalarni medaga tushishi kabi ekzogen 
omillar muhim o’rin tutadi. Endogen omillar ham gastrit kelib chiqishiga 
ahamiyati katta. Bular nafas, buyrak, jigar va yurak yetishmovchiliklari 
hamda 
tizimli 
kasalliklardan 
keyin 
paydo 
bo’ladi. 
NYQD 
prostoglandinlarni ingibitsiyalanishi bilan bog’liq bo’lib, bunda 
ko’pincha o’tkir eroziv gastrit kelib chiqadi. O’tkir ichimliklar ichish, 
ma’lum bir oziqa mahsulotlariga allergiya, kuyish, travma va operatsiya 
natijasida, stress tufayli ham kelib chiqishi mumkin.
Eroziv gastritning kelib chiqishi me’da shilliq qavatida qon 
aylanishining buzilishi bilan birga yuqoridagi sabablar muhim rol 
o’ynaydi.

---

275 
Klinikasi. 
O’tkir kataral gastritda epigastral sohada og’riq, 
dispeptik sindrom (ko’ngil aynishi, oziq-ovqat, shilliq va o’t suyuqligi 
aralashgan qusish), ba’zan subfebril isitma bilan xarakterlanadi. 
Simptomlari me’da shilliq qavatida patogen faktorlar ta’siri 6-8 soatdan 
keyin paydo bo’ladi. O’tkir eroziv gastrit turli ko’rinishdagi va 
davomiylikdagi qon ketishi bilan asorotlanishi mumkin (shuning uchun 
bu o’tkir gastritning xavfli shaklidir). Bemorning epigastral sohasi 
palpatsiya qilinganda yengil og’riq yoki diskomfort perkussiya q’ilganda 
timpanik tovush eshitiladi. Rentgenologik tekshirish kam ma’lumot 
beradi. Diagnoz FEGDS bilan tasdiqlanadi, bunda ko’p sonli eroziya va 
giperemiya aniqlanadi. FEGDS qo’llanilganda odatda me’da shilliq 
qavatida diffuz giperemiya kuzatiladi. Shilliq qavatni kechroq 
bosqichlarida atrofiyasi yoki bo’lmasa gipertrofiyasini ko’rishimiz 
mumkin. Meda shilliq qavati burmalari qalinlashadi yoki tekislanishi 
mumkin. 
Tekshirish usullari; rentgenologok, endoskopir, laborator tekshirish 
metodlari.
Davolash. 
Birinchi o’rinda me‘da shilliq qavatini ta’sirlaydigan dori 
vositalari qabuli to’xtatiladi. Asosiy kasallikni davolash bilan birga 
uning asosida rivojlangan eroziyani og’riqsizlantirish, qon ketishlar o’rni 
to’ldiriladi. Yaraga qarshi zarar yetkazmaydigan dieta tayinlanadi. 
Kerak bo’lganda me’da shirasi kislotaligini kamaytiradigan dori 
vositalari bilan davolanadi.