O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti

Tez allergiklar reaktsiyalarni bioximik bosqichi (I-III).
Ushbu bosqich mohiyatida, biologik aktiv moddalar hosil bo’lishi va aktivlashuvi yotadi, bu holat antigen va antitela birikkandayoq ro’y beradi natijada quyidagi jarayonlar ro’y beradi.

1. 
   Komplement tizimni aktivlashuvi. Aktiv komplement tizim, fermentativ aktivlikni namoyon qilib, to’qimadagi hujayra membranasini zararlaydi, yana qo’shimcha BAM sintezlaydi, ular o’z navbatida fagotsitoz, Xageman omili, proteolitik fermentlarni aktivlaydi. Komplement tizimni fraktsiyasi S3_a va S5_alar umumiy kompleksga kirmasada, mustaqil tarzda biologik moddalarni aktivlaydi, to’qima va qon bazofillarini degranulyatsiyalaydi, neyrofillar xemotaksisini kuchaytiradi, endotelial qon tomirlarga adgeziyasini oshiradi, ular yahni S₃ va S_5a anafilotoksin, avvallari anafilaksiya mediatori deb hisoblaganlar. Ular qon tomirlar devorini o’tkazuvchanligini ortiradi va silliq muskullarni qisqarishini tahminlaydi.
   
2. 
   Xageman omilini aktivlashuvi qon ivishni XII-omili o’z navbatida qon tizimini, komplement tizimni, proteolitik fermentlar aktivlashuvini chaqiradi.
   
3. 
   Proteolitik fermentlar aktivlashuvi. Tripsinogen, profibrinolizin, kallikreinogen. Ushbu fermentlarni biologik aktivligi oqsillarni polipeptidlarga parchalarlanishida bir-birini aktivlashuvida, Xageman omilni, hujayralarni komplement tizimini aktivlashuvida, hamda to’qima bazofil hujayralarni aktivlashuvida namoyon bo’lib, natijada ular to’qima hujayralariga zarar yetkazadi.
   

Kallikreindan kininogen, ulardan kininlar hosil qiladi. Bularga bradikinin misol bo’ladi, kallidindan tripsin tahsirida bradikinin hosil qiladi.
Bradikinin qon-tomir o’tkazuvchanligini oshiradi, tonusini pasaytiradi, og’riq mediatori bo’lib hisoblanadi. Kallidinni bradikinindan aktivligi pastroq bo’ladi.

4. 
   To’qimaga sezuvchi nerv tolalarni oxirlaridan polipeptid R ajralishi. U yallig’lanishni eng muhim mediatori bo’lib, qon-tomir devorini o’tkazuvchanligini keskin oshiradi, boshqa BAMlarni, shu jumladan kinin tizimini ham aktivlaydi.
   
5.