O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti

 Iqtisodiyot va ijtimoiy hayot sohalari
161
 
Lekin bugungi kunda yuridik shaxs maqomiga ega 
bo‗lmagan byudjet tashkilotlari ham faoliyat yuritib kelmoqda. 
Ularga tegishli davlat boshqaruv organlari (bosh bo‗linma 
sifatidagi byudjet tashkiloti) huzuridagi markazlashtirilgan 
buxgalteriyalar va tegishli hokimiyatlarning buxgalteriyalari 

161
Nurmuxamedova B., Kabirova N. Moliya. O‗quv qo‗llanma. - T.: IQTISOD-MOLIYA. 

2017. B.184. 
Iqtisodiy faoliyat 
Tijorat asosida 
faoliyat 
yurituvchi 
korxonalar 
Notijorat 
faoliyatini 
amalga oshiruv-
chi muassasa va 
tashkilotlar 
Tijorat asosida 
ish yurituvchi 
muassasa va 
tashkilotlar 
Iqtisodiyotning 
nobozor
sektori 
Turli mulk shaklidagi, 
iqtisodiyotning turli soha 
va tarmoqlaridagi 
korxonalar 
Davlat boshqaruvi, 
jamoat tartibini saqlash, 
davlat milliy xavfsizligi, 
mudofaa 
Ijtimoiy-madaniy soha, 
ijtimoiy himoya, nodavlat 
notijorat tashkilotlari va 
fuqarolik jamiyatining 
boshqa institutlari 
Kommunal xizmat, 
maishiy xizmat, banklar, 
sug‗urta tashkilotlari, 
ijtimoiy soha 
Moddiy 
ishlab 
chiqarish 
Nomoddiy 
ishlab 
chiqarish 
(noishlab 
chiqarish) 

---

329 
tomonidan xizmat ko‗rsatiladi (masalan, tuman madaniyat 
bo‗limiga qarashli markaziy kutubxonalar tizimi, tegishli 
hokimiyatlar bo‗linmalariga qarashli veterinariya uchastkalari 
va punktlari va sh.k.). 
Byudjet tashkilotlarining xo‗jalik-moliyaviy faoliyatini 
tashkil qilish bilan bog‗liq qonunchilik va uning ijrosi 
borasidagi so‗nggi 15-20 yillik amaliyotda quyidagi o‗zgarishlar 
sodir bo‗lganini kuzatishimiz mumkin. 
1999-yil 3-sentabrda ―davlat byudjeti hisobiga mablag‗ 
bilan ta‘minlanadigan tarmoqlarda iqtisodiy islohotlarni 
chuqurlashtirish, byudjet tashkilotlarini mablag‗ bilan 
ta‘minlash 
mexanizmini 
takomillashtirish, 
byudjet 
mablag‗laridan samarali va aniq foydalanish maqsadida‖ 
O‗zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 414-sonli 
qarori qabul qilindi. Mazkur qaror 2000-yil 1-yanvardan 
boshlab byudjet tashkilotlari xarajatlarini mablag‗ bilan 
ta‘minlashning yangi tartibini belgilab berdi. U quyidagilarni 
nazarda tutadi: 

byudjet mablag‗laridan tejab, samarali va aniq foydalanish 
hamda byudjet intizomini mustahkamlash uchun byudjet 
tashkilotlari rahbarlarining mustaqilligini kengaytirish va 
mas‘uliyatini oshirish; 

byudjet 
tashkilotlarini 
mablag‗ 
bilan 
ta‘minlash 
mexanizmini soddalashtirish va byudjet mablag‗laridan 
foydalanishda yuqori natijalarga erishish maqsadida mavjud 
mablag‗larni oqilona taqsimlash uchun imkoniyatlar yaratish; 

ish haqi va unga tenglashtirilgan to‗lovlarni, ish haqiga 
qo‗shimchalar, kapital qo‗yilmalar va boshqa xarajatlarni 
guruhlagan holda bir satrda mablag‗ bilan ta‘minlash usulida 
byudjet tashkilotlarini normativlar bo‗yicha (faoliyat turiga 
ko‗ra) mablag‗ bilan ta‘minlashning yangi tartibini joriy etish; 

byudjetdan 
mablag‗ 
bilan 
ta‘minlashni 
byudjet 
tashkilotlarining faoliyat turi bo‗yicha tovarlar (ishlar, 
xizmatlar) ishlab chiqarish va sotish faoliyatini kengaytirish 
bilan birga qo‗shib olib borish; 

---

330 

byudjet tashkilotlari xodimlari mehnatini rag‗batlantirish, 
ular faoliyati samaradorligini oshirish va kadrlarning o‗rnashib 
qolishi uchun shart-sharoitlar yaratish. 
Mazkur qarorning to‗liq ijrosini ta‘minlash maqsadida 
yuridik shaxs maqomiga ega bo‗lgan faoliyatdagi byudjet 
tashkilotlariga qo‗shimcha ravishda 2000-yildan boshlab bir 
qator byudjet tashkilotlari va muassasalariga yuridik shaxs 
maqomi berildi. Bular: