Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

Mavzu yuzasidan savol va topshiriqlar: 
 
1.
 
Darslardaqo‘llaniladiganan’anaviyvanoan’anaviymetodlardegandanimala
rnitushunasiz? 
2.
 
Tanishtirish degandanimanitushunasiz? 
3.
 
Talabalarda talaffuz ko‘nikmalari 
shakllantirishuchunqandaymetodlardanfoydalanishkerak? 
38
Jalolov J. Chet tili o‘qitish metodikasi. -T.: O‘qituvchi, 2012. B.10 
39
AbdalovaS.,MavlyanovA. Mustaqil ta’limni tashkil etish texnologiyasi. T,2009.- B.4 

---

111 
4.
 
Xotirani mustahkamlash uchun xizmat qiladigan qandau vositalarni 
bilasiz? 
5.4-§.Xitoytilinio‘qitishdagidialoglardanfoydalanish 
O‘quv mashg‘ulotining maqsadi:
Chet tilini yaxshi bilish va shu 
munosabat bilan, chet tilini o‘qitishning pirovard maqsadi,ya’ni nutq 
ko‘nikmalarini monologik va dialogik jihatdan o‘zlashtirish haqida bilimlar 
berishdir. Tilni jonli muloqot vositasi sifatida ko‘rib chiqib, dialogik nutqni 
rivojlantirishga katta e’tibor berish.
 
Tayanch so‘z va iboralar:
dialog, monolog, nutq, verbal, polilog, 
deduktiv, induktiv, mikrodialog, makrodialog. 
Zamonaviy xitoy tili darslik va o‘quv qo‘llanmalarining qariyb barchasida 
biz dialoglarni uchratamiz. Biz navbatdagi mashg‘ulotimizda dialoglar borasida 
nazariy bilimlarga ega bo‘lamiz. Xo‘sh dialog nima? Nutq ikki xil ko‘rinishda 
bo‘ladi: monologik va dialogik. Ushbu shakllar nafaqat til xususiyatlari, balki 
psixologik nuqtai nazardan ham farqlarga ega. Ularni o‘qitishning psixologik 
mazmunini ochib berish nuqtai nazaridan nutqning dialogik shaklini ko‘rib 
chiqamiz. 
Dialog
– bu ikki yoki undan ortiq suhbatdoshlar o‘rtasidagi aloqa jarayoni, 
shuning uchun bitta nutq harakati doirasida ishtirokchilarning har biri navbatma-
navbat tinglovchi va so‘zlovchi bo‘ladi. Dialogli nutqni rejalashtirish yoki 
“dasturlash” mumkin emas, chunki bitta so‘zlovchilarning nutqiy xatti-harakati 
bir-birlarining nutqlariga bog‘liq. O‘z qatnashchilarining tashabbuslari nuqtai 
nazaridan muloqot ikki tomonlama yoki uning barcha ishtirokchilari teng 
ravishda qatnashsa ko‘p tomonlama bo‘lishi mumkin. 
Agar ishtirokchilardan faqat bittasi faol bo‘lsa, bu bir tomonlama tashabbusli 
muloqot bo‘ladi. Buning yorqin namunasi sifatida, bir so‘zlovchi aktiv 
ikkinchisi esa reaktiv bo‘lgan muloqot-so‘rovda, dialog-intervyuda ko‘rish 
mumkin. 
Dialogik 
nutqning 
xususiyatlari 
talabalarning 
aloqadorigi, 
so‘zlovchilarning verbal va noverbal xatti-harakati, o‘zaro tushunish darajasi va 
ko‘pincha bir-birini yaxshi bilishi yoki bilmaslik muhim rol o‘ynaydi. Bu kabi 
xususiyatlar nutqning elliptiklik, ya’ni tushurib qoldirish va tagdor jumlalarni 
keltirib chiqaradi. 
Shunday qilib, dialogik nutq xususiyatlariga quyidagilarni kiritish mumkin: 
ma’lumot olish uchun so‘rovni shakllantirish, ma’lumot olish uchun so‘rovni 
qondirish, ya’ni savollarga javob berish, uni keyinchalik muhokama qilish uchun 
ma’lumot bilan bog‘lash va olingan ma’lumotlar to‘g‘risida baholovchi 
mulohaza bildirish.