O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

10.6-jadval 
Personalni baholash tizimlari yaratilishi bosqichlari 
 
Baholashning dastlabki usullari 
Tarjimai hol 
bayoni 
Ixtiyoriy ravisda og‘zaki yoki yozma 
Tavsifnomalar
tizimi 
Xodim muayyan davrda bajargan ishining bayoni
Ijroni baholash 
Xodim muayyan davrda bajargan ishining bayoni 
Etalon usuli 
Eng yaxshi xodim bilan taqqoslash (masalan, o‘z 
vaqtida O‘zbekistonda mashinada eng ko‘p paxta 
tergan kombayn haydovchisiga tenglashtirish) 
Matritsa usuli 
Xodim amaliy sifatlarni talab etiladigan sifarlar, 
masalan xizmat yo‘riqnomasi bilan taqqoslash
Yillik formalar 
bo‘yicha baholash
tasniflarini erkin 
tanlash tizimi 
Ekspert xodimlarning guruhlashtirilgan sifat-
laridan baholanayotgan shaxsga eng mos sifatlar 
tanlab olinadi. Erkin tanlashda baholanadigan 
sifatlar miqdori cheklanmaydi
Yillik formalar 
bo‘yicha baholash
tasniflarini majbu-
riy tanlash tizimi 
Bu 
yuqoridagi 
usulga 
o‘xshash. 
Ammo 
guruhlashtirilgan sifatlar majburiy tanlanadi. 
Tizimning ikkinchi turi yillik tasniflardan
o‘xshash turlarini tanlash 
Hodisalar 
bo‘yicha baholash 
Ishdagi 
nuqsonlar 
tahlil 
etiladi 
yoki 
baholanayotgan xodimning murakkab va og‘ir 
sharoitida o‘zini tutishi baholanadi 
Avval qo‘yilgan 
maqsadga 
yetishish bo‘yicha 
bahollash 
U bir necha bosqichdan iborat: maqsadni qo‘yish 
va rahbar bilan birga muhokama etish, oraliq 
narozat, yakuniy muhokama 
Baholashning aralash usullari (XX asrning 20-yillari) 
Baholarni jamlash 
usuli 
Ekspertlar tomonidan u yoki bu xislatlarni 
qanchalik tez-tez namoyon bo‘lishini aniqlash
Xodimlar 
guruhlarini 
baholash tizimi 
Masalan, “a’lo”, “yaxshi”, “qoniqarli” baholash
Baholashning 
grafik usuli 
Diapazonlarni (karyera zonasi, mukofotlash 
zonasi) ajratish 

---

262 
Modellashtirilgan 
vaziyatlarning 
tahlili 
Baholash markazlarida turli usullar (keys – usul, 
bahs va hokazo)dan qo‘llangan holda ishlatiladi.
Ekspertlar 
ishtirokida 
guruhda bahs 
Aniq muammoni muhokama qilish bo‘yicha tabiiy 
tajriba vaziyatlarida mustaqil usul sifatida 
qo‘llaniladi