O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

Ijtimoiy funksiya. 
U jamiyatning ijtimoiy tizimini daromad-
larning turli darajasini hisobga olgan holda shakllantirish bilan 
ta’minlanadi. Ushbu daromadlar esa rag‘batlantirish omillarining turli 
insonlarga ta’siriga ko‘p jihatdan bog‘liqdir. Umuman olganda esa 
ehtiyojlarni shakllantirish pirovard darajada shaxsni rivojlantirish, 
jamiyatda mehnatni tashkil etish va rag‘batlantirishga bog‘liqligi 
yaxshi ma’lum. 
O‘z navbatida, rag‘batlar 
moddiy 
va 
nomoddiy 
bo‘ladi (9.7- rasm). 
Mehnatni rag‘batlantirish murakkab jarayon hisoblanadi. Bu ishni 
tashkil etish uchun muayyan talablar qo‘yiladi.
 
9.2. Personalni moddiy rag‘batlantirish 
 
Personalni moddiy jihatdan rag‘batlantirish ularning mehyat faoli-
yatida yuksak ko‘rsatkichlarga erishishlarini ta’minlashga qaratilgan. 
Personalni moddiy jihatdan rag‘batlantirish 
deyilganda ish 
beruvchining mehnat shartnomasiga asosan barcha sarf-xarajatlari 
tushuniladi. 
Moddiy jihatdan rag‘batlantirishning asosiy maqsadi xodimlar 
faoliyatini kompaniya yoki firma strategik maqsadlariga erishishga 
yo‘naltirish, boshqacha qilib aytganda personal moddiy manfaatdor-
ligini korxonaning strategik maqsadlari bilan birlashtirishga qaratilgan. 
Bu hal qiluvchi qoida moddiy jihatdan rag‘batlantirishning quyidagi 
maqsadlarini belgilaydi: 
Personalni korxonaga jalb etish. 
Korxonalar o‘zlari uchun zarur 
Rag‘batlantirish
Moddiy
Pul hisobida (ish haqi, mukofotlar va 
hokazolar) 
Pul hisobida emas (yo‘llanmalar, 
davolash, transport xizmati va 
hokazolar) 
Nomoddiy 
Ijtimoiy (mehnat nufuzi, lavozimda 
o‘sish imkoniyati) 
Ma’naviy (do‘stlar, qarindoshlar 
tomonida hurmat, mukofotlashlar) 
Ijodiy (o‘zini takomillashtirish, o‘zini 
namoyon qilish imkoniyati)