O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

Qi
= 
Bi
= 

---

102 
Barqarorlik indeksidagi bu kamchiliklar ishdan bo‘shatilayotgan 
xodimlarning ish staji tahlil etilsa (4.3-jadval) qisman bartaraf etiladi. 
 
4.3-jadval 
Ishdan bo‘shaganlarning ish staji hisobga olingan holdagi tahlili 
 
Man-
sablar 
20__ yil davomida bo‘shaganalr soni 
3 
oydan 
kam-
roq 
3 -6 
oy 
6 
oy-
dan 
1 yil 
1 -2 
yil 
3 -5 
yil 
5 yil 
va 
undan 
ko‘p 
Ishdan 
bo‘sha-
ganlar, 
jami 
Ishga 
yollang
anlar 
o‘rta-
cha soni 
Aylan-
ma 
koeffi-
tsiyen-
ti 
Malakali 
5 
4 
3 
3 
2 
3 
20 
200 
10 
Yarim 
malakali 
15 
12 
10 
6 
3 
4 
50 
250 
20 
Mala-
kasiz 
20 
10 
5 
3 
1 
1 
40 
100 
40 
Jami 
40 
26 
18 
12 
6 
8 
110 
550 
20 
Afsuski, bu tahlilni ham mukammal, deb bo‘lmaydi. Chunki unda 
faqat ishdan bo‘shatilayotganlar hisobga olinadi. Obyektiv natijalarga 
erishish uchun esa ishdan bo‘shatilayotganlar sonini ish staji bo‘yicha 
har bir guruh personaliga ishga yangi yollanayotganlarning soniga 
taqqoslash kerak bo‘ladi. Masalan, agar ish staji 3 oydan kam bo‘lgan 
guruhga yangi ishga yollanayotganlarning umumiy soni 80 ta va ish 
staji 5 yildan ko‘proq bo‘lgan guruhda yangi ishga yollanayot-
ganlarning soni 80 ta bo‘lsa, u holda bu har bir guruhda ishdan 
bo‘shaganlar tegishli ravishda 50 (40) kishi yoki 10 (8) foizni tashkil 
etadi. Ushbu ko‘rsatkichlarni, agar noxush tendensiyalarni aniqlash 
uchun avvalgi davrlar tahlil etib chiqilsa, muayyan darajada obyektiv 
deyilishga asos bor. 
Taklifni bashorat qilishda “yashovchanlik” me’yori ko‘rsatkichi 
ham hisobga olinadi. Bu ko‘rsatkich muayyan davr mobaynida ishga 
jalb etilgan hamda ko‘p oylar yoki yillar o‘tgach, tashkilotda mehnat 
faoliyatini davom ettirayotganlar salmog‘ini ifodalaydi. Masalan, kasb 
ta’limi o‘quvini tugallaganlar tahlili natijasida 2 yil o‘tgach ish 
boshlagan 20 shogirddan 10 nafari tashkilotda hamon mehnat 
faoliyatini davom ettirayotgan bo‘lsa, “yashovchanlik” me’yori 50 
foizni (10 : 20 x 100) tashkil etadi. 

---

103 
Personalni rejalashtirishda shuni yodda tutish kerakki, agar 
qo‘nimsizlikni keltirib chiqarayotgan omillarga ta’sir ko‘rsatilmasa, 
“yashovchanlik”ning 50 foizli me’yorida yangi ishga yollanganlar-
ning yarmi 5 yildan so‘ng yo‘qotilishi mumkin. Demak, 5 yil davomi-
da talab etilayotgan 50 ta o‘qitilgan xodimga ega bo‘lish uchun joriy 
yilda 100 ta yangi xodimni ishga yollash talab etiladi (4.4- jadval).