O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti q. X. Abdurahmonov, sh. R. Xolmo‘minov

Eng kam ish haqi 
O‘zbekiston Respublikasida Mehnat kodeksiga 
muvofiq belgilangan haftasiga 40 soat, olti kunlik ish haftasida har 
kuni 7 soat, besh kunlik ish haftasida esa 8 soat ish vaqti me’yoridan 
kelib chiqqan holda har bir soat, kun, hafta yoki oy uchun belgilanishi 
mumkin. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ish haqi, pen-
siyalar, stipendiyalar va ijtimoiy nafaqalar miqdorini oshirish 
to‘g‘risida”gi 4377-sonli Farmoniga binoan 2011-yilning 1-dekabridan
boshlab minimal ish haqi miqdori 62920 so‘m qilib belgilandi”
1
. 
Eng kam ish haqi miqdorining o‘rnatilishi mehnat kishisini 
ijtimoiy himoya qilish maqsadini ko‘zlaydi. Xalqaro Mehnat 
Tashkiloti tomonidan 1970-yilda qabul qilingan eng kam ish haqini 
o‘rnatish to‘g‘risidagi konvensiya hamda eng kam ish haqini o‘rnatish 
bo‘yicha tavsiyalarda ham eng kam ish haqini o‘rnatish mehnatkashlar 
va ular oila a’zolari ehtiyojlarini qondirishga qaratilishi kerakligi 
ta’kidlanadi. 
Eng kam ish haqini o‘rnatishda quyidagilar hisobga olinadi: 
–
mehnatkashlar va ularning oila a’zolari ehtiyojlari; 
–
mamlakatdagi ish haqining umumiy darajasi; 
–
tirikchilik qiymati va undagi o‘zgarishlar; 
–
ijtimoiy ta’minot bo‘yicha nafaqalar; 
–
boshqa ijtimoiy guruhlar turmush darajasining taqqoslanmasi; 
–
iqtisodiy omillar, shu jumladan iqtisodiy rivojlanishning ahvoli, 
mehnat unumdorligi darajasi. Ish bilan bandlikni ta’minlash. 
Ish haqining shakl va tizimlari. 
Ular ish vaqti sarfi, personalning 
mehnat unumdorligi va uning ish haqi miqdori nisbatlarini ifodalaydi, 
shuningdek ish haqi elementlari: tarif qismi, ustamalar, qo‘shimcha 
to‘lovlar, mukofotlar o‘zaro bog‘liqligini ko‘rsatadi. 
O‘zbekiston Respublikasidagi amaldagi qonunchilikka muvofiq 
korxona, tashkilot va muassasalar mehnatga haq to‘lash shakllari va 
¹O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ish haqi, pensiyalar, stipendiyalar va ijtimoiy 
nafaqalar miqdorini oshirish to‘g‘risida”gi 2011-yil 3-noyabrdagi 4377-sonli Farmoni”. 

---

228 
tizimlarini mustaqil ravishda belgilaydilar. Bu jamoa shartnomalari 
yoki boshqa me’yoriy hujjatlarda qayd etiladi. 
Bugungi kunda mehnatga haq to‘lash shakl va tizimlari 
behisobdir. Qator kompaniya va firmalar o‘zlarida joriy etilgan 
mehnatga haq to‘lash shakl va tizimlarini ixtiro (nou-xau) darajasida 
baholaydilar va oshkor etmaydilar. Mehnatga haq to‘lashning shakl va 
tizimlarini umumlashtirgan holda quyidagi umumiy tasnifga
(9.24-rasm) keltirish mumkin.