O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi tosnkent moliya instituti

2.1.9-rasm. “Работа с базами данных” menyusi elemetlari 

 

 Turli jadvallarning ikki maydonini bog'lab turuvchi yo'nalishli chiziq ko'rinishida. 

aks  etadi.  Bu  bog'lanishda  o'zining  tayanch  maydoni  bilan  ishtirok.  etayotgan 

jadval yetakchi hlsoblanadi. Bunda tayanch maydoni nomi ko'zga tashlanib turadi. 

Ikkinchi  jadval  ergashuvchi  jadval  bisoblanadi.  «Kонструктур»  menyusi  orqali 

jadvallarni kiritish amallari bajariladi.  

---

95 

 

 

2.1.10-rasm. “Конструктур” menyusi elemetlari 

 

     

Jadvallararo bug'lanishga qanday vazifalar yuklatilgan? "Boq'lanish"ning bir 

vazifasi - MBdagi ma'lumotlarning butunligini ta'minlash bo'lsa. boshqa vazifasi  - 

MBga xizmat ko'rsatish masalalarini avtomatlashtirishdan iborardir.  

     

Bularni  tushunib  olish  uchun  misol  keltiramiz.  deylik,  firma  MBsining 

"Mijozlar"  nomli  jadvalida  mijozlaming  nomlari  takrorlanib    kelmaydi,    "firma 

mijozlari" maydoni boshlang'ich tayanch sifatida belgilangan. Aytaylik. noma'lum 

bir  holatda  biror  mijozga  oid  qaydlar  bu  jadvaldan  o'chirib  yuborilgan  bo'lsin. 

Ayni  choqda.  mazkur  MBning  "Buyurtmalar'  jadvalida  о'shа  mijozning  firmaga 

bergan  buyurtmalari  haqidagi  qaydlar  saqlanib  qolgan  bo'lsin.  Bunday  holda 

MBda  buyurtma  qayd  etilgan  uning  egasiga  oid  ma'lumotlar  yo'q  ekani 

malumottar butunligining buzulishiga sabab bo'ladi.  

     

MBning mutasaddisi ma'lumotlar butunligini himoya-lashga oid ikki yo'ldan 

birini  tanlashi  mumkin:  biri  -yetakchi  jadvalning  tayanch  maydonlaridagi 

ma.'lumotlarni o'chirib yuborilishi holatlariga to'siq qoyish; ikkinchisi  -bog'langan 

jadvallarda  bunday  holatlarga  muvofiq  keluvchi  tartibni  o'rnatib,  o'chirish 

amallariga  ruxsat  berish.  Odatda.  MB  yetarlicha  katla  va  o'zaro  bog'langan 

jadvallari  ko'p  bo'lsa,  bu  kabi  o'chirish  ishlarlni  "qo'lda"  bajarish  anchagina 

qiyinchilik  tuq'diradl.  Shu  boisdan  ham  jadvallararo  bog'lanish  kabi  avtomatlash 

---

96 

 

vositalari kerak bo'ladi.