O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

uzish
yoki 
ko‘chirish 
qurilish maydonini tayyorlashning muhim va majburiy elementidir. Ayrim hollarda 
tayyorlanayotgan qurilish maydonchasida elektr ta’minoti, vodoprovod, fekal va 
yomg‘ir-jala kanalizatsiyasi, gazquvur, isitish tarmog‘i, telefonlashtirish hamda 
televideniyaning faqat mahalliy tarmoqlari emas, balki magistral tarmoqlari ham 
joylashgan bo‘lishi mumkin. Bunday hollarda qurilish boshlangunga qadar 
yuqorida nomlangan tarmoqlar magistral tarmoqlarning uzluksiz ishlashini 
ta’minlash uchun qurilish hududidan tashqariga chiqarilishi va maydon 
tashqarisiga yotqizilishi kerak. 
Mavjud qurilishning hayot faoliyatini ta’minlovchi, lekin o‘zlashtirilayotgan 
qurilish maydonchasi hududida joylashgan va ishlarni amalga oshirishga halal 
beruvchi 
aloqa va elektr uzatish liniyalari, yer osti kommunikatsiyalari
 
hamda 
boshqa inshootlarni ko‘chirish qurilish maydonchasi hududini tayyorlash davrida 
amalga oshiriladi. Bunday ko‘chirish dastlab kelishiladi va loyiha hujjatlariga 
kiritiladi. Kommuniktsiyalar qurilish maydonini chetlab o‘tib zarur 
iste’molchilarga ulanadi, shundan so‘ng qurilishga xalaqit beruvchi muhandislik 
tarmoqlari uziladi va olib tashlanadi. Ishlar jarayonida ko‘chirish tegishli 
tashkilotlarning kuzatuvi ostida amalga oshiriladi. 
 
3.5. Yer usti va grunt suvlarini boshqa tomonga burish 
(qaytarish) 
 
Mazkur tsikldagi ishlarga quyidagilar kiradi: 

balandlikda joylashgan ariqlar va suvni qaytaradigan ariqlarni 
qurish, do‘ngliklar hosil qilish; 

ochiq va yopiq drenaj; 

ombor va montaj maydonlari yuzalarini tekislash. 

---

75 
Yer usti va grunt suvlari atmosfera yog‘inlaridan hosil bo‘ladi (jala, yomg‘ir 
va qor-muzning erigan suvlari). Yer usti suvlari “begona”, qushni yuqori 
uchastkalardan keluvchi va “o‘ziga tegishli” ya’ni bevosita qurilish maydonida 
hosil bo‘luvchilarga ajraladi. Aniq gidrogeologik sharoitlarga bog‘liq holda yer 
ustidagi suvlarni boshqa tomonga burish va gruntlarni quritish bo‘yicha ishlarni 
amalga oshirishni quyidagi usullar bo‘yicha bajarish mumkin: suvni ochiq chiqarib 
tashlash, ochiq va yopiq drenaj va chuqurlikda suv sathini pasaytirish bilan.