O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

7.3. G‘isht teruvchining ish o‘rnini tashkil etish va 
materiallar bilan ta’minlash 
7.3.1. G‘isht teruvchining ish o‘rni 
G‘isht teruvchining ish o‘rni
yoki zvenoning ish o‘rniga barpo etilayotgan 
devor uchastkasi, ishchilar, zarur materiallar, asboblar va moslamalar 
joylashtirilgan bo‘shliq kiradi. Ish o‘rni yerda, qavatlararo orayopmalarda, ishchi 
so‘rilar va havozalarda bo‘lishi mumkin. 

---

287 
G‘isht terish ishlarini bajarishda g‘isht teruvchilarning mehnat unumdorligi 
ish o‘rnini tashkil etishga bog‘liq bo‘lib (7.9 rasm), bunda ishchilarning harakat 
jarayoniga taalluqli bo‘lmagan ishlarni istisno qiladi va g‘isht hamda qorishmani 
joylashtirilgan yerdan terish joyiga minimal masofada ko‘chirishni ta’minlaydi. 
7.9-rasm. G‘isht terishda ish o‘rinlarini tashkil etish: 
a – teshiksiz devorlarda; b – deraza-eshik o‘rni bo‘ladigan devorlarda; v – ustun terishda; 
g – burchakni terishda; 1 – barpo etilayotgan devor uchastkasi; 2 – so‘rilar; 3 – qorishmali quti; 4 
– g‘isht taxlangan taglik; 5 – devordagi teshiklar (deraza – eshik o‘rni); 6 – derazalar va eshiklar 
orasidagi devor; 7 – qurilayotgan ustun; 8 – g‘isht teruvchining so‘ridagi o‘rni; 9 – so‘rilar 
to‘sig‘i 
Ish o‘rni montaj kranining harakat chegarasida (zonasida) bo‘lishi kerak. 
Amaliyotning ko‘rsatishicha, ish o‘rnining umumiy kengligi 2,5...2,6 m bo‘lishi 
kerak, jumladan: 
ishchi zona 
– devor va materiallar orasidagi 0,6...0,7 m li kenglik; 
materiallarni taxlash zonasi
– g‘isht taxlangan tagliklarni va qorishma 
qutilarini joylashtirish uchun 1,0...1,6 m li kenglik; 

---

288 
transport zonasi 
– materiallarni kran yordamida uzatishda, ishchi zona 
doirasida materiallarni yetqazib berish va joylashtirish bilan band bo‘lgan 
ishchilarning harakatlanishi uchun 0,6...0,75 m dan 1,25 m gacha bo‘lishi mumkin. 
G‘isht ortilgan tagliklar va qorishma quyilgan qutilarning uzun tomoni 
qurilayotgan devorga perpendikulyar qilib o‘rnatiladi. Bu materiallarni olishda 
mehnat sarflarini kamaytiradi. G‘isht ortilgan tagliklar va qorishmali qutilar soni 
hamda ularning almashtirilib turishi barpo etilayotgan devorning qalinligiga 
mazkur g‘isht terish uchastkasida deraza-eshik o‘rinlarining mavjudligiga, 
me’moriy bezalishning murakkabligiga bog‘liq. 
Teshiksiz devorlarga g‘isht terishda qorishmali qutilar orasidagi masofani 
3,6 m qilib olinadi, ular orasiga g‘isht, shlakobeton yoki keramik bloklar yoki 
toshlar ortilgan to‘rtta taglik o‘rnatiladi, bu tagliklar orasidagi masofa 0,25...0,4 m 
bo‘lishi kerak. Deraza-eshik o‘rni bo‘ladigan devorlarga g‘isht terishda g‘ishtlarni 
poydevorlar qarshisiga ikkita taglikda, qorishma esa deraza-eshik o‘rnilari 
qarshisiga o‘rnatiladi. Ish o‘rniga qorishma sig‘imi 0,27 
gacha bo‘lgan 
qutilarda uzatiladi, qutilar odatda deraza-eshik o‘rni qarshisiga o‘rnatiladi, ular 
orasidagi o‘rtacha masofa 2,0...2,5 m atrofida bo‘ladi.