O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

 
7.3.3. Qorishmani tashish 
 
Qorishmalarni tayyorlash zavodlarda yoki markazlashgan qorishma 
uzellarida amalga oshiriladi. Ob’ekt oldi qorishma aralashtirilish qurilmalarida 
qorishma tayyorlash unga ehtiyoj kam bo‘lganda ruxsat etiladi.
Odatda qorishma samosvallar, avtoqorishma tashigichlarda va bunker 
taqsimlagichlarda tashiladi. Ob’ektga yetkazib berilgan qorishma mexanik 
aralashtiruvchi qurilmaga tushiriladi va ish joylariga bunkerlar, badyalar (7.11, b, v 
rasm) da yoki qorishma nasoslarida uzatiladi. Sanoat maksimal unumdorligi 6 
m
3
/soat gacha bo‘lgan qorishma nasoslarning keng nomenklaturasini ishlab 

---

291 
chiqaradi. Mexanizmlardan g‘isht terish hajmi katta bo‘lganda va ish suratlari tez 
bo‘lganda qo‘llaniladi.
Qorishma nasoslari tizimdagi ishchi bosim 150 Pa gacha bo‘lganda 
qorishmani gorizontal bo‘yicha 200 m gacha yoki vertikal bo‘yicha 40 m gacha 
uzatishni ta’minlashga imkon beradi. Qorishmani ko‘pincha ikki quvur orqali 
uzatiladi, ikkinchi quvurdan foydalanilmagan qorishmani bunkerga qaytarish 
uchun foydalaniladi; qo‘shimcha-plastifikator sifatida odatda loy tuproqdan 
foydalaniladi. 
Qorishmani ish joyiga uzatishni kran yordamida ko‘chiriladigan taqsimlash 
bunkeri vositasida amalga oshirish mumkin. G‘isht teruvchilarning ish joylaridagi 
qorishma idishlari bunkerdan to‘ldirilib, ularda chetki devor va idishning tubi 
orasida maqbul darajada tanlab olingan burchak eng kam mehnat sarflab 
qorishmani olish imkonini beradi. 
Tagliklardagi g‘isht va toshlarni ish o‘rinlariga oldinroq uzatish lozim iloji 
bo‘lsa bir kun avval, materiallar zahirasi g‘ishtga ehtiyojning 2...4 soatlik 
ishlatishga mos kelishi kerak. Qorishma ish o‘rniga ish boshlanishidan avval 
uzatiladi va uning sarflanishiga qarab davriy ravishda qo‘shib boriladi; ish o‘rnida 
mavjud qorishma 40...45 min. lik ishlashga yetadigan bo‘lishi kerak.
Ish hajmi kam bo‘lgan hollarda qurilish maydonchasiga qog‘oz qoplarda 
yoki bunkerlarda quruq aralashmalarni yetkazib berishdan foydalaniladi.