O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

8.2.Ekskursant replikasi
Ekskursant replikasi
– uning biror- bir narsa yuzasidan fikri bo‗lib, u har doim 
ham to‗ri bo‗lavermaydi. Ekskursantlar replikasidan chekinish tavsiya etilmaydi. 
Gidning ekskursantlar replikasi bilan ishlashining metodikasi mavjud bo‗lib, u 
replikalarga javobni (ekskursantlardan birining fikriga javob reaksiyasi) mohirlik 
bilan hikoyaga bolab ketishi lozim. 
Gidning hikoyasi ekskursiya xizmatida quyidagi vazifalarni bajaradi: obyektni 
ekskursantlar to‗ri tushunishiga, baholashiga va ko‗rishiga yaqindan ko‗maklashadi, 
ko‗rganlari asosida ma‘lum bir xulosalar qilishga yordam beradi. Gid hikoyasi 
davomida obyektning ko‗rib bo‗lmaydigan tomonlarini ham ularga yetkazib beradi. 
U ekskursantlar kuzatuvini umumlashtirgan holda, olgan axborotni to‗ri qabul 
qilinishini ta‘minlab beradi.
Nutqning tushunarliligi, aniqligi, ifodaligigi bir necha omillarga boliq, 
jumladan: 

fikrlarni yorituvchi so‗zlarni to‗ri tanlash; 

gaplar orasida bolovchilar, nutqning ifodali vositalaridan foydalanishi, nutq 
texnikasini egallash (nafas olish, ovoz, diksiya); 

nutq ohangiga e‘tibor qaratish. 
Gidning tili ma‘lum bir mezonlarga javob berishi lozim: 
oydinlik
– 
tinglovchilarga tushunarli va mosligi, 
aniqlik
– nutq tarkibigining fikri, ekskursiya 
maqsadi va mavzusiga muvofiqligi ,
ravonlik
– til vositalaridan foydalanishning 
mantiqiy to‗g‗riligi. 
8.3. Ekskursiya xizmatida obyektlarni hikoya qilishning 
 o„ziga xos xususiyatlari 
Ekskursiyaxizmatiamaliyotidaobyektnihikoyaqilishningoltita 
o‗zigaxosxususiyatlariniajratishmumkin: 
1.
 
Guruhning harakatlanishi tezligiga hikoya tezligining bog
‗
liqligi.
Gid 
hikoyasi ekskursiya marshruti, harakatlanish ritmiga tobedir. Masalan, bolalar guruhi 

---

75 
uchun tayyorlangan hikoya harakatlanish tezligidagi tafovut tufayli katta yoshdagi 
guruhda foydalanilmaydi, shuningdek, bir mavzudagi hikoya piyoda va avtobusli 
ekskursiyada turlicha hajmda bo‗ladi.