O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Yopiq Ochiq Ichki 
14.6-rasm. Suyak sinishining ko‘rinishlari 
 
 

---

177 

qusishkuzatilganda 
(bexush 
bo‗lgan 
vaqtda) 
boshini 
yonboshga 
qaratibqo‗yish. 
Suyak lat yeganda 
(lat yegan sohada og‗riq va shishning bo‗lishi harakterli) 
gid quyidagilarni bajarishi kerak: 

suyak lat yegan joyida muz qo‗yish; 

qattiq bog‗lam qo‗yish; 

osudaliknita‘minlash. 
Pay cho
‗
zilganda
quyidagilarni bajarish lozim: 

zararlangan joyni bintlar, shinalar, qo‗l ostida mavjud bo‗lgan vositalar 
yordamida maxkam bog‗lab qo‗yish; 

zararlanganjoyning osudaligini ta‘minlash; 

zararlanganjoyga «muz» qo‗yish. 
 
Shok holatda birinchi tibbiy yordam 
Shok
holatibuinsonorganizmda qon aylanishi, nafas olish va moddalar 
almashinuvi buzilishi natijasida yuzaga keladigan holatdir. Shok organizmning 
jarohatlarga jiddiy javob reaksiyasi bo‗lib, jabrlanuvchi hayoti uchun xavfli 
hisoblanadi. 
Shokning belgilari
quyidagi holatlar hisoblanadi: 

teriqoplamalarining oqarishi; 

karaxtholatga tushish(to hushini yo‗qotish holatigacha); 

sovuq ter oqishi; 

ko‗z qorachiqlarining kengayishi; 

nafas olish va pulsning tezlashuvi; 

qon bosimining tushishi; 

---

178 

og‗irholatlardaqusish, yuzning alvon tus olishi,teri qoplamalarining 
ko‗kimtir tus olishi, ixtiyorsiz siydik va axlat ajralishi holatlari kuzatilishi mumkin. 
Shok holatiga tushgan ekskursantga gid birinchi yordam ko‗rsatishda 
quyidagilarga amal qilishi lozim: 

jarohatlanish xarakteriga qarab birinchi tibbiy yordamni ko‗rsatish (qon 
ketishini to‗xtatish, singan joyni immobilizatsiyalash va h.k.); 

jabrlanuvchini odeyaloga o‗rab, boshiga bir muncha egilgan holat berib 
gorizontal holatda yotqizish; 

jabrlanuvchi tashnalik hisqilganda, qorin bo‗shlig‗i travmalaridan tashqari 
holatlarda suv berish; 

zudlik bilan yuqori saviyali tibbiy yordamni chaqirish; 

jabrlanuvchini avaylab tibbiy muassasaga zambilda transportirovka qilish.