O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

 

puls paydo bo‗lgach, jonlantirish tadbirlarini to‗xtatish kerak. 
 
 
 
 
 
14.2-rasm. Yurakni massaj qilish qoidasi 

---

170 
14.3. Ekskursiya jarayonidagi turli noxush holatlarda 
birinchi tibbiy yordam ko„rsatish qoidasi 
 
Jarohat 
- teri qoplamalari, shilliq qavatlar yoki a‘zolar butunligining 
buzilishidir. 
Gid birinchi tibbiy yordamni ko‗rsata turib quyidagilarni esda tutishi lozim: 

tibbiy yordamni sovun bilan yuvilgan toza qo‗llar bilan amalga oshirish 
kerak. Agar buning iloji bo‗lmasa, u holatda qo‗l barmoqlarini yod bilan ishlov berib 
o‗tkazishi lozim. Jarohatga yuvilib quritilmagan qo‗l bilan yaqinlashish man etiladi; 

jarohatni suv bilan yuvish, turli dori vositalarini sepish, yod yoki spirt 
surtish, poroshoklar purkash, malhamlar surkash mumkin emas, chunki bu orqali 
jarohatga infeksiya kiritishga, tez bitmasligiga va jarohatni yiringlanishiga sabab 
bo‗lish mumkin; 

jarohat yuzasidan qon quyqasini va yot jismlarni olib tashlamaslik kerak, 
chunki bu ko‗p qon ketishlarga sabab bo‗lishi mumkin. 

jarohatdan chiqib turgan a‘zo va to‗qimani hech qachon ichkariga
kiritishga harakat qilmasdan shu joyni doka bilan yopib qo‗yish kerak; 

jarohatni izolyatsion lenta bilan boylamaslik kerak; 

katta jarohatlanishlarda shu joyni immobilizatsiyalash lozim. 
Gid birinchi tibbiy yordam ko‗rsatishda quyidagalarga amal qilishi shart: 

aptechkada mavjud bo‗lgan individual paketni ochish; 

jarohatga steril boylov materialini qo‗yish (jarohatga qo‗yilayotgan boylov 
materialiga qo‗lni tekizmagan holatda) va uni bint bilan bog‗lash; 

individual paket bo‗lmagan taqdirda toza qo‗lro‗molcha yoki materialdan 
foydalanish; 

jabrlanuvchiga og‗riq qoldiruvchidori berishi kerak. 
Jarohatlangan sohaga tuproq tekkanda zudlik bilan shifokorga, o‗rta og‗ir va 
og‗ir jarohatlanishlarda zudlik bilan tibbiy muassasaga murojaat qilish shart. Ko‗krak 
qafasini teshib o‗tuvchi jarohatlarda jabrlanuvchini zambillarda «yotgan holatda», 

---

171 
boshi ko‗tarilgan holatda yoki «yarim o‗tirganholatda» transportirovka qilishkerak. 
Qorin sohasining shikastlanishlarida jabrlanuvchini «yotgan» holatda transportirovka 
qilish kerak.