O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti qarshi filiali

2.БОБ. ЕР УЧАСТКАЛАРИГА БЎЛГАН ҲУҚУҚЛАРНИ ДАВЛАТ РЎЙХАТИДАН ЎТКАЗИШ ТАРТИБИ
2.1. Асосий тушунчалар, таърифлар ва қоидалар

Ер ва ер ости участкалари, кўп йиллик дов-дарахтлар, шунингдек, бинолар ва иншоот-лар кўчмас мулкка киради (Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 83-моддаси).

Ер участкаси-ҳудуд (ер усти)нинг чегаралари белгилаб қўйилган, ҳуқуқий режимга ва давлат ер кадастрида акс эттирилган бошқа тавсифларга эга бўлган қисмидир.
Ер участкаларига бўлган ҳуқуқнинг давлат реестри- ер участкаларига бўлган ҳуқуқларни давлат рўйхатидан ўтказиш тизимининг ҳужжати, ушбу ҳужжат кўчмас мулкка бўлган ҳуқуқка тааллукли юридик тусдаги маълумотларни, шунингдек, ер участкаларининг тавсифини ва бошқа маълумотларни ўз ичига олади. Ер участкаларига бўлган ҳуқуқларнинг давлат регистри туман (шаҳар) ер-кадастр дафтарининг бир қисмидир.
Ҳуқуқни тасдиқловчи ҳужжат- доимий эгалик қилиш, фойдаланиш ёки умрбод қолдирилган меросга эгалик қилиш учун, ер участкасини бериш тўғрисида ёзма шаклда тузилган давлат далолатномаси, ер участкасига эгалик қилиш ҳуқуқи учун гувоҳнома (давлат ордери), олди-сотди шартномаси, айирбошлаш, совга қилиш, васият ҳақидаги ҳужжат, ижара, сервитут шартномаси, суд қарори ёки мушқуллаштириш тўғрисидаги ҳужжат, ёхуд ер участкасига бўлган ҳуқуқни тасдиқловчи бошқа ҳужжат.
Кадастр рақами- мулк қилиб сотиб олинган ёки юридик ёхуд жисмоний шахсга эгалик қилиш, фойдаланиш учун ёки ижарага топширилган ер участкасига берилган идентификация рақами, у ер участкаси бир бутун участка сифатида мавжуд бўлиб турган вақтга ер участка-сида сақланади.
Ер участкасига доир битимлар- унинг воситасида ер участкасига эгалик қилиш ҳуқуқи белгиланадиган, ўзгартириладиган, бошқага бериладиган, чекланадиган ва тўхтатила-диган русум-қоида. Ер участкаларига доир битимлар Фуқаролик кодексига ва Ўзбекистон Республикасининг бошқа қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга оширилиши керак.
Сервитут- бировнинг ер участкасидан чекланган тарзда фойдаланиш ҳуқуқи.