O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

مفَاعِلُنْ، مفَاعِيلُ، مَفاعِيلْ، فَعُولُنْ، مَفْعُولُنْ، فاعِلُنْ، مَفْعُولُ.
Maqbud –المقبوض
Makfuf –المكفوف
Maqsur –المقصور
Mahzuf – المحذوف
Axram –الأخرم(lug‘.m: teshik qilish) rukn boshidagi birinchi undoshning va ketidan keladigan unlining tushib qolishidir. Ruknlarning o‘zgarish turlari orasida xarm muhim o‘rin egallaydi. Shuningdek, u salm va adb turlariga ega. Keyingi o‘zgarishlarda harm–xarb, shatar, qasm va jimam kabi turlariga ega bo‘ladi¹⁴
مَفاعِيلُنْ← فاعِيلُنْ= مَفْعُولُنْ
Ashtar –الأشتر (lug‘.m: yorish) ahram va maqbud yig‘indisidan iborat:
مَفاعِيلُنْ←فاعِيلُنْ←فاعِلُنْ
Axrab –الأخرب (lug‘.m:vayron qilish) ahram va makfuf birligidan iborat:
مَفاعِيلُنْ← فاعِيلُنْ← فاعِيلُ = مَفْعُولُ
Keyingi asliy rukn فاعِلاتُنْ (fo’ilatun)da o‘n bitta tarmoq rukn bor: