O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent moliya instituti k. Z. Xomitov

o„rganish
. 
42.
Mutlaq 
ko‗rsatkich
 
Абсолютный 
показатель 
Absolute 
measure 
Mutlaq ko„rsatkich
asosan bank 
egalari yoki aksiyadorlariga pul 
mablag‗larining oqimi sifatida 
namoyon boladi. 
43.
Muxbir yuli Журналис-
тический 
путь 
Way of 
journalism 
Jurnalistik 
yo‗l 
materialni 
muhimrog‗idan 
kamroq 
muhimiga qarab joylashtirishni 

---

332 
nazarda tutadi. 
44.
Nazorat. 
Контроль 
Control 
Narxga 
ta‘sir 
ko‗rsatadigan 
muhim omillardan biri yangi 
mulkdor oladigan nazorat huquqi 
darajasidir. 
45.
Naqd pul 
oqimini 
miqdoriga 
asoslangan 
usul
 
Метод 
основанный 
на количест-
во наличных 
денежных 
потоков 
The method 
based on 
quantity of cash 
cash flows 
Bu 
shuni 
anglatadiki, 
bank 
aktivlarining 
qiymati 
ular 
investitsiyalarning 
muqobil 
variantlari bilan solishtirilganda 
keltirishi 
mumkin 
bo‗lgan 
daromad miqdorida baholanishi 
mumkin. 
46.
Normativ-
huquqiy 
baza 
Нормативно
-правовая 
база 
Regulatory 
framework 
Normativ-huquqiy 
baza 
korxonalarda 
tarmoqqa 
kirish 
uchun cheklovlar mavjudlignni 
hisobg aolgan holda belgilanadi. 
47.
Pul 
oqimini 
diskont-
lash 
Дисконти-
рование 
денежного 
потока 
Discounting of 
a cash flow 
Biznes qiymatini POD usuli bilan 
baholash 
imkoniyatga 
ega 
bo‗lgani nvestor mazkur obyekt 
uchun ushbu biznes kelajakda 
keltiradigan daromadning joriy
(amaldagi) narxidan ortiq haq 
to‗lamasligiga asoslangan. Mulk 
egasi esa o‗z biznesini bashorat 
qilingan kelajakdagi daromadning 
qiymatidan past bahoda sotmaydi.
Ko‗rnadiki, 
tomonlarning 
birgalikdagi 
faoliyati 
asosida 
bozor bahosini belgilashda kelajak 
daromadning amaldagi narxiga 
teng bir to‗xtamga kelinadi. 
48.
Raqobat 
shartlari. 
Правила 
конкурен-
ции 
Competition 
rules 
Bozori 
qtisodiyotiga 
takomillashmagan 
raqobot 
bozorlari xosdir. 
49.
Rentabel-
lik 
Показатели 
рентабель-
Profitability 
indicators 
Ko‗rsatkichlarning mazkur guruhi 
korxona xo‗jalik faoliyatining 

---

333 
ko‗rsatki-
chlari. 
ности 
samaradorligi haqida tasavvurga 
ega bo‗lish imkonini beradi. 
50.
Retrospekt
iv tahlil 
Ретроспекти
вный анализ 
Retrospective 
analysis 
Retrospektiv tahlil va sotishdan 
yalpi 
tushumni 
istiqbolni 
belgilash. 
51.
Richagsiz
betta
Бетта 
без 
рычага
Betta without 
lever
Richagsiz beta
– bu
kompaniyaning 
qarzi
bo‗lmaganda yega bo‗lishi 
mumkin bo‗lgan beta. 
52.
Siyosiy 
xatar 
Политичес-
кий риск
Policy risk
Siyosiy 
xatar 
- 
bu 
siyosiy 
voqealar 
tufayli 
aktivlarga 
nisbatan yuzaga kelgan tahdid. 
53.
Sof foizli 
daromad 
Чистая 
процентная 
прибыль 
Net percentage 
profit 
Kredit 
portfelining 
daromadliligini baholash uchun 
sof foizli daromadning ssuda 
qarzlarining o‗rtacha qoldiqlariga 
nisbatidan foydalanish mumkin. 
U 
daromadlilik 
darajasini 
aniqlash va kredit portfelining 
xatarini baholash imkonini beradi. 
54.
Strategik 
rejalash-
tirish 
jarayoni 
Процесс 
стратеги-
ческого 
планирова-
ния 
Strategic 
planning 
process 
Strategik rejalashtirish jarayonida 
firmaning nazarda tutilayotgan 
daromadini, 
uning 
qat‘iyligi 
darajasi va imijining qiymatini 
baholash. 
55.
1
1
. 
Talab 
Спрос 
Demand 
Talab mazkur biznes xususiy 
mulk egasiga qanday daromad 
keltirishi, bu biznesdan qachon va 
qanday 
xavf 
kelib 
chiqishi, 
nazorat imkoniyatlari qandayligi 
va mazkur biznesni qayta sotish 
bilan bog‗liq bo‗lgan masalalar 
keltirib chiqaradi. 
56.
Talab va 
takliflarni-
ng 
Соотноше-
ние спрoса и 
предложени
Ratio of a spras 
and offer 
Tashkilotga 
ehtiyoj 
uning 
foydaliligi bilan birga iqtisodiy 
imkoniyatlari investorlar, pulning 

---

334 
mutanosib
-ligi. 
я 
qadrliligi, 
moliya 
bozoriga 
qo‗shimcha kapitalni jalb qilish 
xarajatlarni to‗lashga qodirligi 
bilan ham bog‗liq. 
57.
Tashqi 
axborot 
Внешние 
информации 
External 
information 
Korxonaning 
mintaqada, 
tarmoqda 
va 
umuman 
iqtisodiyotda faoliyatko‗rsatishi 
sharoitlarini tavsiflovchi tashqi 
axborot. 
58.
Texnik 
ekspertiza 
Техническая 
экспертиза 
Technical 
expertise
 
Loyihani 
texnik 
holatini 
o‗rganish, baholash. 
59.
O‗zgaruv-
chan 
xarajatlar 
Изменяющи
е расходы 
The changing 
expenses 
O‗zgaruvchan 
xarajatlar 
esa 
(xom-ashyo va materiallar, asosiy 
ishlab chiqarish xodimlarining ish 
haqi, ishlab chiqarishehtiyojlari 
uchun energiya va yoqilg‗i 
sarflari), odatda, ishlab chiqarish 
hajmlarining 
o‗zgarishiga 
mutanosib hisoblanadi. 
60.
Foizli xatar Процентный 
риск 
Interest risk 
Foizli xatar - bozorda foiz 
stavkalarining favqulodda, salbiy 
o‗zgarishi oqibatida bank foydasi 
va sarmoyasining pasayishiga olib 
keluvchi xatar. 
61.
Xatar 
(risk) 
Риск
Risk
Xatar 
deganda 
bozor 
konyunkturasi, 
makroiqtisodiy 
jarayonlar bilan bog‗liq beqarorlik 
va 
noaniqlik 
tushuniladi, 
boshqacha 
aytganda, 
xatar-bu 
investitsiyalardan 
olinadigan 
daromadlar 
bashorat 
qilinayotgandan ko‗p yoki kam 
bo‗lishi mumkin. 
62.
Hisobot 
shakllari 
Форма 
отчѐта 
Report form
 
Buxgalteriya balansi, moliyaviy 
natijalar to‗g‗risidagi va boshka 
hisobot shakllari 

---

335 
63.
Xronologik 
yo‗li 
Хроноло-
гический 
путь 
Chronological 
way 
Axborot yig‗ishning xronologik 
yo‗li o‗tgan davrdan kelajakka 
izchil o‗tishni nazarda tutadi. 
Baholash 
chog‗ida 
ishlab 
chiqarishni 
o‗rganish 
kompaniyaning tashkil yetilishi 
tarixidan boshlanishi kerak. 
64.
Cheklash. 
Ограничени
е
Restriction
Tashkilotning bahosiga biznesda 
mavjud bo‗lgan har qanday 
cheklash o‗z ta‘sirini ko‗rsatadi. 
Agar 
davlat 
tashkilot 
mahsulotining narxini cheklab 
qo‗ysa, unda bunday biznesning 
bahosi uni qo‗yib yuborgandan 
past bo‗ladi. 
65.
Ekologik 
ekspertiza 
Экологичес
кая 
экспертиза 
Environmental 
assessment
 
Loyihani 
ekologik 
holatini 
o‗rganish, baholash. 
66.
Ekspertiza Экспертиза
Examination
 
Loyihaning 
umumiy 
holatini 
baholash. 
67.
Yuridik 
ekspertiza 
Юридическ
ая 
экспертиза 
Legal 
examination
 
Loyihani 
yuridik 
holatini 
o‗rganish, baholash. 

---

336 
ILOVALAR 
1-ilova 
«Ko„chmas mulkning bozor qiymatini baholash haqidagi hisobotni 
tuzish bo„yicha ko„rsatmalar»dan ko„chirma
(PKKINP-18-036-00) 
II. Ko„chmas mulkni baholash haqidagi to„liq hisobotning 
namunaviy shakli va mazmuni 
16. Ko‗chmas mulkni baholash haqidagi to‗liq hisobot quyidagi asosiy 
bo‗limlarni ichiga oladi: 

titul varag‗i; 

ilova xati; 

asosiy omillar va xulosalarning qisqacha bayoni; 

asosiy shart-sharoitlar, taxminlar va cheklovlar; 

baholash natijalarini chop etishga ruxsat beruvchi sharoitlar ro‗yxati 
yoki ularga tayanish; 

ko‗chmas mulkning texnik holatini aniqlash sanasi va hajmi;

baholash bazasini aniqlash; 

tekshirish hajmi va bosqichlari; 

obyektning bozor qiymatini aniqlash: 

natijalarni kelishish va ko‗chmas mulkning bozor qiymati haqida 
xulosa; 

ko‗chmas mulk bozor qiymatining sertifikati; 

foydalanilgan adabiyotlar ro‗yxati;

baholovchi to‗g‗risida umumiy ma‘lumotlar; 

ilovalar. 
17. Titul varag‗i baholash obyektining nomi va manzilini, baholash 
sanasini, mijoz va baholovchining nomini o‗zida mujassamlantirishi kerak. 
18. Mijoz nomiga ilova xati hisobot haqida xabar beradi. Unda 
baholash ishlarining yakunlanganligi tasdiqlanadi, baholash obyektining 
asosiy xususiyatlari va baholash natijasida olingan ko‗chmas mulk 
qiymatining miqdori keltiriladi. 
19. Asosiy omillar va xulosalarning qisqacha bayoni quyidagilarni 
o‗zida mujassamlantiradi: 

baholash uchun texnik topshirishning asosiy qoidalari; 

---

337 

ko‗chmas mulk qiymatining miqdoriga nisbatan muhim ahamiyatga 
ega bo‗lgan qo‗shimcha axborot; 

dastlabki axborotni tahlil qilish va qayta ishlash vaktida olingan 
asosiy natijalar. 
Mazkur bo‗lim materiali mijozni bajargan ishlarning asosiy mazmuni 
bilan tezkor tanishtirish uchun mo‗ljallangan va 2-jadval ko‗rinishida 
keltirilishi mumkin. 
20. Baholovchi foydalanadigan shart sharoitlar, taxminlar va cheklovlar 
hisobotning majburiy elimenti hisoblanadi. Mijoz tomonidan ko‗rsatilgan va 
baholashdagi andazaviy yondashuvlar mos kelmaydigan holatlar alohida 
ta‘kidlanadi.