|
«yopiqlik»
ham munosabatni
qiyinlashtiradi.
Urushayotganda
o‗zini o‗ldirish bilan
«qo„rqitish»
ham
insoniylikka to‗g‗ri kelmaydi. Ikkita odamning bahslashuvida uchinchi odamning
fikrini asos sifatida keltirish yaramaydi. Er-xotinlar o‗rtasidagi juda yaxshi
do‗stona munosabat birontasining onasi yoki boshqa bir odamning keltirgan
fikrlariga asoslanishning o‗ziyoq janjalga sabab bo‗lishi mumkin. Oilaviy
mojarolarda turli umumiyliklardan –
«Sen doimo. . . »
kabi so‗zlardan yiroqroq
bo‗lish lozim. Aniq bir fakt yoki asosga tayangan holdagina so‗zlash lozim. Ta‘na
muhabbatni o‗ldiradi. Bu hatto asosli ayblov ham bo‗lishi mumkin. SHu bois
bunday holatlarga kamroq murojaat qilgan yaxshi. Dashnom berayotgandagi
yuzimizning istinkiv ko‗rinishining aks ta‘siri bizdan qochish istagini paydo qiladi.
Bu esa aloqani bo‗zilishiga sabab bo‗lishi mumkin.
147
YAqinlarni doimiy tanbehlar bilan charchatib qo‗ymaslik kerak Biror narsa
haqida tanbeh beradigan bo‗lsangiz, buni muloyimlik va do‗stonalik bilan bajarish
lozim. Uni qayta takrorlash, ayniqsa avvalgidan ham balandroq ohangda aytish
foyda bermaydi. Tanbehni eshitgan odamni yodidan ko‗tarilishi mumkin emas,
aksincha bu narsa yo unga yoqmaganidan, yoki imkoni yo‗qligidan e‘tibor
bermagan bo‗lishi mumkin, bu bilan hech narsaga erisholmaysiz. YAqin
odamlarni g‗alati harakatlarini yoki biron talablarni bajarmasligini kechirish
mumkin, Zero,
«Beayb Parvardigordir!»
Ammo kechirimli bo‗lishga da‘vat etish,
hamma narsaga e‘tiborsizlik qilish degani emas. O‗ziga nisbatan talabchan
bo‗lgan inson, boshqalardan ham buni kutadi. Ammo bunday talablarga hamisha
o‗z vaqti hamda usulini topa bilish lozim.
«Qisqa kelishmovchiliklar»
dan qochishning iloji yo‗q. Asosiysisi, ularning
haqiqatan ham qisqa bo‗lishidadir. Imkon qadar darhol o‗zaro o‗zrlashib, normal
munosabatlarni
qayta
tiklab
olish
muhimdir.
YArashuvdan
so‗ng
kelishmovchilikning sababi va janjalning o‗zi ham unut bo‗lishi kerak Albatta
shunday vaziyatlar bo‗ladiki, o‗zaro munosabatlarga alohida aniqlik kiritishga
ehtiyoj paydo bo‗ladi, lekin imkon qadar ulardan o‗zni chetga olmoq durust.
Hammasidan ham mojarodan o‗t chiqmasdan o‗chirgan afzal. Umuman olganda
«munosabatlarni kelishib olish»
yaxshi variant emas. Bir odamning o‗zini tutishi
boshqasini hamisha tushunib etishiga olib kelavermaydi. Ba‘zida juftingizdan
nima uchun u unday qilayotganini so‗rashingiz mumkin. Ammo uning javobi sizni
qoniqtirmay
qolsa,
«kavlashtirishni»
hojati
yo‗q.
Ba‘zi
biz
«erishgan
haqiqat»
bizga yoqmasligi mumkin. Zero, qarshingizdagi odam sizni xafa
qilmaslik uchun indamasa ham, uni
«siqishni»
boshlaganingizdan so‗ng
hammasini aytib yuborishi mumkin.
Oilaviy axloq o‗z juftini ishonch xalqalari bilan bog‗lanishini taqozo etadi.
SHu
bois
o‗z
yaqiningizni
yolg‗onchilikda
ayblash
yoki
biron
narsada
«ushlashga»
harakat qilish vaziyatni og‗irlashtiradi xolos. Bu
ishonchsizligingiz sizga nisbatan ichki dushman sifatida qarashga olib kelish
mumkin. Albatta me‘yorida, siz uchun aziz bo‗lgan odam sifatida chiroyli rashk
148
qilish mumkin. Bu hatto aloqani mustahkamlaydi. Ammo yarim haqorat
shaklidagi rashklar, juftingizni qilmagan ishini qilishga undashi mumkin.
YAqiningiz bilan bo‗lgan munosabatda
«tilga suyak qo„yib qo„ygan»
yaxshi.
«Jinni bo„libsiz!»
degan so‗z albatta ajrashishga sabab bo‗lmasligi mumkin,
ammo sizni chiroyli ko‗rsatmaydi. Undan ko‗ra:
«Adashyapsiz azizim!»
deb
aytgan durustroq.
Hattoki, hazilomo‗z murojaatlarda ham o‗tkir iboralardan hayiqmoq lozim.
Bizning so‗zlarimiz biz istagan darajada doimo natija bermasligi mumkin, o‗zimiz
bilmagan holda boshqalarni qalbini yaralashdan o‗zoqroq bo‗lganimiz ma‘quldir.
YOmon ma‘noda so‗z aytgan bo‗lsangiz, unda uni ifodalashdan ne ma‘ni bor?!
Gap bilan
«chaqilgan»
kishi sizni kechirishi mumkin. ammo qalbiga otilgan
bu
«nayzaning»
izi o‗chishi qiyin. Bundan siz ham foyda ko‗rmaysiz. Va eng
asosiysi, erkaklar uchun: rafiqasi bilan bo‗lgan har mojaroda ayolni o‗ziga
qaratadigan
«Azizam»
degan murojaati masalani ijobiy tus oldirishi mumkin.
Ammo erkaklarning bunday so‗zlarni ishlatishlari nihoyatda kam uchraydi.
Uy.
O‗zbek xalqida «O‗z uyim o‗lan to‗shagim!» degan maqol bejiz emas
albatta. Butun umrimizni yashash joymizni chiroyli va qulay qilishga intilamiz.
SHuning uchun ishlaymiz, tejaymiz. Zero, o‗zbek xalqi mehmondo‗st xalq. Birov
uyat bo‗lmasin qabilida tirishib-tirmashadi. CHunki uyga kelgan mehmon
mezbonning uy tutishidan uning kimligini bilib oladi. Ammo eng katta muammo
uyga kelin kelganda boshlanadi. O‗zining hayot tarzi va tartib qoidalari bilan kelar
ekan, bu bilan bevosita paydo bo‗lgan mayda ziddiyatlar, tushunmovchiliklarni
chetlab o‗tish juda qiyin.
Polshaning ayrim tumanlarida yangi uyga ko‗chib kelgan odam uyga kirishi
bilan stol atrofida o‗tirishi lozim
28
. O‗zbek urf-odatlari bo‗yicha uyga kelgan
mehmonni uy to‗rigi taklif qilinadi va mehmon o‗tirgandan keyin mezbon o‗tiradi.
Polshaliklar aza marosimlarida uzoq o‗tiriladi. Ayrim tumanlarida agar birinchi
turgan odam uydan chiqib ketsa, keyingi maraka uning zimmasiga tushishi
28
Шевченко Л. Звичаi, звязанi з закладинами будiвлi//Первiсие громадянство та його пережитки на Украiнi.
1926, № 1,2. С. 92.
149
mumkin, - deya fikrlashgan
29
. Har bir oilada kattalardan keyin kichiklar stol
atrofiga o‗tirishadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
