O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Rezina  poyabzallarining  assortimenti. 

Rezina  poyabzallari  quyidagi 

belgilari  bo„yicha  bo„linadi:  ishlatilishi  (maishiy,  maxsus  va  sport  poyabzallari), 

yosh  va  jins  belgisi  (erkaklar,  ayollar,  o„g„il  bolalar,  qizlar,  bolalar),  ishlatilish 

tarzi  (boshqa  poyabzallar  ustidan  kiyiladigan  va  faqat  oyoqqa  kiyiladigan), ustki 

qismining  materiali  (yaxlit  rezinali,  rezina-to„qimali),  rangi  (qora,  oq),  ishlab 

chiqarish  usuli  (yelimlash,  qoliplash,  shakl  berish.  bosim  ostida  quyish  va 

polivinilxlorid  (PVX)  plastizolidan  quyish),  pardozi  (loklangan,  xira,  jiyakli, 

qaytarilgan,  yarim  duxobadan  qilingan  mag„izli),  turlari  (kalishlar,  etiklar, 

etikchalar,  yarim  etikchalar,  botinkalar,  yarim  botinkalar,  tuflilar),  fasoni, 

---

340 

 

o„lchami hamda poshnasining balandligi (past - 25 mm. gacha, o„rta - 26-40 mm 

va baland - 45 mm. dan ortiq). 

Kalishlar 

balandligi  bo„yicha  past,  yarim  baland  (yarim  botlar) va baland 

(botlar)  bo„ladi.  Past  poyabzallar  charm  poyabzallarining  ustidan  kiyiladi. 

Tuzilishi  bo„yicha  ular  tilchali  va  tilchasiz,  karkasi  bo„yicha  oddiy  (patli  astar, 

karkasi 

me‟yor 

qalinlikda) 

va 

yengillashtirilgan 

(patsiz, 

karkasi 

yengillashtirilgan)  bo„ladi. 

Etiklar 

yelimlash  va  qoliplash  usullarida  yaxlit  rezinadan,  loklanmagan, 

qora  rangda,  past  poshnada  erkak  va  ayollar  uchun  ishlab  chiqariladi.  Astari 

rezina  shimdirilgan  gazlama,  lastikli  paypoq va patli gazlamadan  tayyorlanadi. 

Etikchalar  va  yarim  etikchalar 

odatda,  yaxlit  rezinali,  loklangan,  asosan, 

yelimlash  hamda  kamroq  qoliplash  uslublarida  xom  rezina  aralashmasi  va 

polivinilxlorid  plastikalaridan  tayyorlanadi. 

Botiklar  barcha 

yosh  va  jinsdagi  guruhlar  uchun  ishlab  chiqariladi. 

Erkaklar,  o„g„il  bolalarning  botiklari  ko„proq  ustki  qismi

 

jun  gazla-malaridan, 

jiyakli,  jiyaksiz,  odatda,  «molniya»  ilmoqli  yoki  metall  to„qali  qilib  ishlab 

chiqariladi. 

Botinkalar 

shakllangan  qoplama  poshnali  bo„ladi.  Erkaklar  va  bolalar 

botinkalarining 

ustki 

qismi 

to„qimachilik 

materiallaridan, 

ayollarniki 

to„qimachilik  materiallari  hamda  yaxlit  rezinadan  tayyorlanadi.  Botinkalarning 

fasonlari  xilma-xil  (shnurli,  «molniya» ilmoqli,

 

to„qali, belbandli)  bo„ladi. 

Yarim  botinka  va  tuflilar 

ko„proq  ayollar poyabzallarining assortimentiga 

kiradi.  Yaxlit  rezinali  yarim  botinka  va  tuflilar  chegaralangan  miqdorda  ishlab 

chiqariladi.  Ular  kalishlardan  kiyilish  usuli  (to„g„ridan-to„g„ri  oyoqqa  kiyiladi) 

va qoplama poshnasining  mavjudligi  bilan  farq qiladi. 

Rezina 

poyabzallarining 

o‗lchamlari 

ikki 

tizimda 

belgilanadi: 

shtixmassali  (1  shtix  =  6,67  mm)  va  shartli.  Shtixmassali  tizim  oyoqqa 

to„g„ridan-to„g„ri  kiyiladigan  poyabzallar  uchun  qo„llaniladi.  Bu  tizim  bo„yicha 

poyabzal  raqamlari  (nomer)  quyidagicha  bo„ladi:  erkaklar  -  39-47,  ayollar  34-

---

341 

 

41,  qizlar  31-33,  bolalar  20  dan  30  gacha.  Shartli  raqamlash  tizimi  charm  va 

jundan  tayyorlangan  poyabzallar  ustidan  kiyiladigan  rezina  poyabzallarini 

belgilashda  qo„llaniladi  (0,1,2,3,4..., 17).