parrandalarining go„shti, quyon, shuningdek, cho„chqa yog„i, ba‟zan boshqa
turdagi hayvon yog„lari kolbasa ishlab chiqarishda asosiy xom ashyo bo„lib
foydalaniladi. yog„siz cho„chqa go„shti- faqat muskul to„qimalaridan iborat
go„shtdir; kam yog„liligida 30 - 35% i yog„liligida esa uning 50% dan ko„prog„i
Kolbasa tarkibida uning turi va naviga qarab, kalla-pochalar, tarkibidan
oqsil-fibrin olib tashlangan qon, sariyog„, tuxum, sut, bug„doy uni, kraxmal,
yorma, ta‟m berish uchun esa - tuz, qora va xushbo„y murch, qand, muskat
ba‟zi vinolar (kagor, modera) bo„ladi. Go„shtning rangini saqlash uchun
147
Kolbasani tayyorlash: go„shtni tayyorlash, tozalash, chopish, dastlabki
to„g„rash, tuzlash, go„shtning etilishi, qiyma qilish, qiymani po„stga tiqish,
bog„lash, cho„ktirish, qovurish, pishirish, dudlash va quritish kabi
operatsiyalarni o„z ichiga oladi.
Barcha kolbasa mahsulotlari qo„yidagi guruhlarga bo„linadi: qaynatilgan
kolbasalar, sosiskalar va sardelkalar; qiymali va liver kolbasalar; go„sht nonlari;
pashtetlar; zeltslar; studen; chala dudlangan va dudlangan kolbasalar. Bu
mahsulotlar xom ashyosi, tayyorlash usuli va tashqi bezalishlariga qarab bir-
biridan farq qiladi.
Qaynatilgan
kolbasalarni
tayyorlash
jarayonida
qovuriladi
va
qaynatiladi. Batonlarning yo„g„onligiga qarab, bu kolbasalar 65 - 110°C
haroratda yarim soatdan to ikki soatgacha qovuriladi. Qovurish jarayonida
po„stidagi mayda teshikchalar berkiladi. Qiyma esa yog„ochning to„la
yonmasligi natijasida kerakli rangga kiradi, o„ziga xos ta‟m va xushbo„y hid
hosil qiladi. So„ngra kolbasalar 10 - 15 daqiqadan to 2,5 soatgacha 70 - 85°C
haroratda to batonning ichki harorati 68°C ga etguncha qaynatiladi.
Sosiska va sardelkalar
qaynatilgan kolbasalar turiga kiradi, chunki ularni
tayyorlash usuli ham qaynatilgan kolbasalar tayyorlash usuliga o„xshaydi. Ular
qaynatilgan kolbasalardan qiymadagi yog„ o„rniga kam yog„li cho„chqa go„shti
solinishi bilan farq qiladi; qiyma juda yupqa qilib maydalanadi va qo„yning
sosiskaga mos ingichka ichaklariga unchalik zich qilmay solinadi. Sosiska
o„rtasidan kanop bilan bog„lanmaydi, balki har 10- 15
sm
orasida burab
qo„yiladi. Sardelkalar birmuncha yo„g„on ichaklarga tiqiladi. Hozirgi vaqtda
sosiskalar tayyorlashda qo„y ichagi o„rniga plyonkalar ishlatiladi. Sosiskalar
faqat cho„chqa, mol yoki qo„y go„shtining o„zidan yoxud cho„chqa va mol
go„shti aralashmasidan tayyorlanishi mumkin. Tayyorlash usuliga ko„ra
sosiskalar qaynatilgan va xom sosiskalarga, sifatiga ko„ra esa oliy va 1-navlarga
bo„linadi.
148
Oliy navga cho„chqa go„shtidan tayyorlangan sardelkalar, sutli
(molochnaya), qaymoqli (slivochnaya) va Lyubitelskiy sardelkalar, cho„chqa
go„shtidan tayyorlangan sosiskalar; 1-navga- “Russkie”, mol hamda qo„y
go„shtidan tayyorlangan sosiskalar, xom sosiskalar va mol go„shtidan
tayyorlangan sardelkalar kiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: