O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

8.3. Turizmni moliyaviy ta‟minlash manbalari 
Dastlabki  investitsiyalar  va  kapital  xarajatlarni  ta‟minlash  firma  mablag„lari, 
uzoq  muddatli  zayomlar  va  kreditlar  hisobidan  amalga  oshirilishi  mumkin. 
Aylanma  kapital  tijorat  banklari,    yuridik  va  jismoniy  shaxslar  tomonidan 
beriladigan qisqa yoki o„rta muddatli mablag„lar hisobidan shakllanadi.  
Shu  bilan  birga  turistik  korxonalar  yoki  ular  birlashmalarining  kapitali  faqat 
dastlabki sarflarnigina emas, balki aylanma mablag„larga bo„lgan ehtiyojlarning bir 
qismini  ham  qoplash  uchun  ishlatilishi  mumkin  (yuqori  dividendlar  kutiladigan 
sharoitlarda).  Boshqa  tomondan,  agar  nisbatan  arzon  bo„lgan  qisqa  muddatli  yoki 
uzoq  muddatli  kredit  bor  bo„lsa,  loyihalardagi  tadbirlarni  ana  shunday  zayomlar 
hisobidan mablag„ bilan ta‟minlagan ma‟qulroq. 

---

 
111 
Barcha holatlarda uzoq muddatli qarzdorlik va aktsionerlik kapitali o„rtasidagi 
to„g„ri  nisbatga  rioya  qilish  zarur.  O„z  kapitali  yoki  aktsionerlik  kapitalining 
salmog„i  qanchalik  yuqori  bo„lsa,  alohida  aktsiyaga  daromad  shunchalik  kam 
bo„ladi,  chunki  dividendlar  aktsiyalarning  katta  miqdorlari  o„rtasida  taqsimlanadi. 
Bosha  tomondan,  zayom  mablag„larining  ulushi  qanchalik  yuqori  bo„lsa, 
to„lanadigan  kredit  foizlarining  summasi  shuncha  yuqori  bo„ladi.  Shuning  uchun 
moliyaviy rejani ishlab chiqishda mablag„ bilan ta‟minlashning muqobil shakllari va 
sxemalari  sinchiklab  baholanadi.  Moliyaviy  reja  zarur  mablag„larni  va 
rejalashtirilayotgan foydani olish talablariga javob berishi kerak.  
Tadbirkorlik  loyihasini  amalga  oshirish  uchun  quyidagilar  jalb  qilinishi 
mumkin: 

 
tabiiy  zonalar  va  umumdavlat  ahamiyatidagi  infrastruktura  ob‟ektlarini 
riovjlantirish, 
tarixiy-madaniy 
yojgorliklar 
va 
boshqa 
muhim 
diqqatga 
sazovorliklarni yangilashga davlat asignatsiyalari; 

 
moliyaviy  ta‟minlashning  boshqa  manbalari  –  lizing  (qaytadigan 
mablag„lar), mahalliy byudjet, byudjetdan tashqari fondlar va boshqalar.