O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Aylanma  kapital
  –  turistik  soha  ob‟ektining  o„z  dasturiga  muvofiq  ravishda 
xo„jalik  faoliyatini  amalga  oshirishi  uchun  zarur  bo„lgan  moliyaviy  vositalardir. 
Kapitalning  ushbu  turiga  ehtiyojni  belgilashda  birinchi  navbatda  firmaning  joriy 
aktivlari  va  passivlari  bilan  ta‟minlangan  kunlarining  minimal  miqdori  aniqlanadi. 
Keyin  quyidagilar  hisoblab  chiqiladi:  turistik  mahsulotning  yillik  tannarxi, 
o„zgaruvchan  ishlab  chiqarish  sarflari  va  qaytish  koeffitsenti  (bir  yildagi  kunlar 
sonini  minimal  ta‟minlash  kunlari  soniga  bo„lish  orqali  aiqlanadi).  So„ngra  joriy 
aktivlar  va  passivlarning  har  bir  moddasi  bo„yicha  chiqimlar  tegishli  qaytish 
koeffitsentiga  taqsimlanadi.  Joriy  aktivlar  summasidan  joriy  passivlar  summasini 
chiqarib  tashlash  yo„li  bilan  sof  aylanma  kapital  summasi  olinadi.  U  o„z  ichiga 
quyidagilarni oladi:  

 
begona 
tashkilotlarning 
turistik 
mahsulotni 
ishlab 
chiqarishda 
foydalanilayotgan xizmatlariga (joylashtirish, yashash, oziq-ovqat, transport, tibbiy 
sug„urta va sh.k.larga ) bo„lgan huquqni sotib olishga ketadigan sarflar; 

 
ishlab  chiqarish  xodimlarining  faoliyati  bilan  bog„liq  sarflar  (ish  haqi, 
ijtimoiy ehtiyojlarga chegirmalar va b.); 

 
nakladnoy xarajatlar. 
TIA bosqichida aylanma mablag„larga bo„lgan ehtiyojni aniqlash juda muhim, 
chunki  bu  tadbirkorni  o„z  faoliyatini  mablag„  bilan  ta‟minlashning  qo„shimcha 
vositalari haqida o„ylashga majbur qiladi.  

---

 
110 
Jadvalda  moliyaviy  resurslarga  bo„lgan  umumiy  ehtiyoj  jamlangan  (8.1.-
jadvalga qarang).  
 
8.1.-jadval  Investitsiyalash  toifalari  bo„yicha  moliyaviy  resurslarga  bo„lgan 
ehtiyoj 
№ 
Tr 
Investitsiyalash toifasi 
Summa, mln. (sum.) pul. Birligida. 
1
. 
Dastlabki xarajatlar 
 
2
. 
Firma  faoliyatiga  (yangi 
turistik 
mahsulot 
yaratishga) 
tayyorgarlik  davridagi  kapital 
xarajatlar  
 
3
. 
Turistik  ob‟ektning  to„la 
faoliyat  ko„rsatishidagi  aylanma 
kapital 
 
 
Investitsiyalarnig 
umumiy 
summasi