Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

13.1- rasm. Monopol raqobatlashgan bozorda firmaning qisqa muddatli muvozanati

Firma foydasini maksimallashtiruvchi mahsulot ishlab chiqarish hajmi chekli xarajat MC va chekli daromad MR chiziqlarining kesishgan nuqtasi orqali aniqlanadi va u QSR ga teng. Muvozanat narx PSR firmaning talab chizigʻi orqali topiladi. Muvozanat narx oʻrtacha xarajatdan katta boʻlgani uchun firma iqtisodiy foyda oladi va bu foyda rasmda shtrixlangan toʻrtburchak orqali dasturlangan. Firmaning qisqa muddatli oraliqda oladigan iqtisodiy foydasi uzoq muddatli oraliqda

bozorga boshqa firmalarni kirib kelishga undaydi va ular kirib kela boshlaydi. Boshqa tomondan firmaning oʻzi ham yanada koʻproq foyda olish uchun ishlab chiqarishni kengaytirishga harakat qiladi.

Shunday qilib bozorga yangi firmalarni kirib kelishi va oʻz markalari ostida firma mahsulotiga oʻxshash yangi mahsulotlarni ishlab chiqarishi va taklif qilishi natijasida bozorda taklif ortadi, tovar narxi pasayadi, mazkur firmaning bozordagi ulushi kamayib boradi. Uning talab chizigʻi pastga qarab siljiydi (2-rasm). (Agar, firmaning xarajatlari uzoq muddatli oraliqda oʻzgarsa AC va MC chiziqlari hamda chekli daromad MR chiziqlari ham pastga siljiydi).

Mahsulot sotish boʻyicha raqobatlashuvchi firmalarni ortib borishi bozorda oʻrindosh tovarlar sonini ortishiga olib keladi. Bu oʻz navbatida har firma mahsulotiga boʻlgan talabni oʻrnatilgan narxga koʻra elastikroq boʻlishiga olib keladi. Yangi firmalarni bozorga kirib kelishi iqtisodiy foyda olish mumkin boʻlmay qolguniga qadar davom etadi