Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

P- P-1

 = ---------- X 100 %

P-1

bunda:  – yillik inflyatsiya sur’ati;

P – joriy yilning narxlar indeksi;

P-1 – oʻtgan yilning narxlar indeksi.

Inflyatsiyani miqdoran oʻlchash uchun makroiqtisodiyotda “70- miqdor qoidasi” deb atalgan usuldan ham foydalaniladi. Bu usul narxlarning barqaror oʻsishi sharoitida inflyatsiya darajasi necha yilda ikki baravarga oshishini aniqlash imkonini beradi. Buning uchun 70 ni yillik inflyatsiya darajasiga boʻlish kifoya:

Baholar ikki martaga		70
oshishi uchun zarur yillar soni	=	---------------------- 

Misol uchun, yillik inflyatsiya darajasi 7 % ga teng boʻlsa, taxminan 10 yilda baholar ikki martaga oshadi, ya’ni, (70:7 = 10).

Real YaIM va jamgʻarmaning necha yildan soʻng ikki marta oshishini hisoblash zarur boʻlgan hollarda ham “70-miqdor qoidasidan” foydalaniladi.

Inflyatsiyaning Oʻzbekistonda 1990–1993-yillardagi holatini tahlil qilib koʻradigan boʻlsak, u ichki va tashqi omillar natijasida yuzaga kelganligi va chuqur ildiz otganligini bilishimiz mumkin. Misol uchun, xalq iste’moli mahsulotlaridan sovutkichning narxi 520 martadan ham oshib ketdi, xatto chegaralangan narxlarda sotiladigan mahsulotlarning narxi ham keskin koʻpaydi. Misol uchun gʻushtning chegaralangan narxi 75 martadan ham oshib ketdi va hokazo. Ba’zi bir tovarlarni narxi esa 1000 marta va undan koʻp oshib ketdi. Inflyatsiyani toʻxtatish esa ichki va ayniqsa, tashqi omillarni tartibga solish qiyin boʻlganligi uchun yanada mushkullashadi va uzoq davom etadi.

2.