Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

XX BOB. ISHCHI KUCHI VA ISHSIZLIK

1. 
   Mehnat bozori va undagi raqobat
   

Mehnat bozorida ham talab va taklif qonuniga amal qilinadi. Mehnat bozorida ishchi kuchini raqobat sharoitida oldi-sotdisi amalga oshiriladi. Bunda oʻziga xos muvozanat narx oʻrnatiladi. Mehnat bozoridagi talab va taklif qonuni va uning mohiyatini anglashdan oldin ishchi kuchining ish bilan bandligi konsepsiyasini bilishimiz lozim.

Ish bilan bandlikning klassik nazariyasini yoritishda hozirgi mehnat bozoridagi raqobat sharoitida “talab va taklif”ning umumbashariy funksiyasidan boshlaymiz.

Hozirgi raqobat sharoitida ishbilarmonlar ishchi kuchidan shunday

miqdorda foydalanadilarki, bunda mehnatning yuqori mahsuli real ish haqi bilan teng boʻlishi yoki ish haqi hajmining puldagi ifodasi mehnatning yuqori mahsuli qiymatiga teng boʻlishi kerak. Agar real ish haqi hajmi oshsa, ishbilarmon ishchi kuchiga boʻlgan talabini qisqartiradi, agar real ish haqi hajmi kamaysa ishchi kuchiga boʻlgan talab ortadi. Bu yerda ishbilarmon shu yoʻl bilan daromadining kamayishini muvozanatlashtiradi.

20.1-chizma. Mehnat bozoridagi talab egri chizigi