Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

Baliq, kit va boshqa yovvoyi jonivorlar. Ba’zi bir tur jonivorlar umumiy resrs hisoblanishadi. Masalan baliq va kit tijorat qiymatiga ega, va har qanday kishi okeanga borib, u

yerda mavjud boʻlgan hamma narsani tutib olishlari mumkin. Har kishi jonivorlar turlarini keyinga yilga ham saqlab qoʻyishga kam ragʻbat his qilishadi. Xuddi chorva etishtirishning haddan ziyod koʻp soni Umumiy Maydonni barbod qilganidek, haddan ziyod koʻp baliq va kit ovlanishi dengiz jonivorlari koʻpayishining tijorat maqsadlariga putur etkazishi mumkin.

Okean eng kam tartibga solinuvchi umumiy resurs boʻlib qolmoqda. Ikki muammo oddiy echimga ega. Birinchidan, okeanga koʻpgina davlatlar chiqish yoʻllariga ega, shuning uchun har qanday echim turli xil ma’no kasb etadigan xalqaro darajadagi hamkorlikni talab etadi. Ikkinchidan, okeanlar shu darajada yirikki, har qanday kelishuvni toʻla qonli amalga oshirish juda qiyin. Natijada, baliq ovlash hatto odatda doʻst mamlakatlar orasida ham oʻziga xos nizolarga sabab boʻlib qoladi.

AQShda baliq va boshqa yovvoyi jonivorlarni himoya qilishga qaratilgan turli xil qonunlar mavjud. Masalan, baliq tutish va ovchilik

bilan shugʻullanish huquqini beruvchi litsenziya davlat xarajatlari baliqchilik va ovchilik muddatini kamayishiga sabab boʻladi. Baliqchilardan koʻp holatlarda kichik baliqlarni tashlab yuborishni va ovchilardan faqat alohida jonivorlarni oʻldirishni talab qilishadi. Barcha bu kabi qonunlar umumiy resurslardan foydalanishni bekor qiladi va jonivorlarni koʻpayishiga xizmat qiladi.