Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent

Davriy ishsizlik asosan ishlab chiqarishning pasayishi natijasida ishchi kuchiga boʻlgan talabning kamayishidan paydo boʻladi. Davriy pasayish tovar va xizmatlarga boʻlgan yalpi talabning kamayishini, shunga muvofiq, yalpi talabning kamayishini va oqibatda aholining ish bilan bandligi qisqarishi va ishsizlikning oʻsishini bildiradi.

Toʻla ish bilan bandlik ishchi kuchining 100 foiz ish bilan ta’minlanganligini bildirmaydi. Aksincha, friksion va strukturali ishsizlik ilojsiz hol boʻlganligini hisobga olsak, biz mutlaq toʻla ish bilan bandlilikka erishib boʻlmasligini tushunamiz.

Agarda davriy ishsizlik boʻlmasa, u holda toʻla ish bilan bandlilikka erishiladi. Toʻla ish bilan bandlik davridagi ishsizlik, ishsizlikning tabiiy darajasi deyiladi. Bunga ish qidiruvchilar soni boʻsh ish joylari soniga muvofiq kelsagina erishish mumkin. Ishsizlikning tabiiy darajasi friksion va tarkibiy ishsizlik yigʻindisiga teng boʻladi.

Ishsizlikning tabiiy darajasi doimiy emas, chunki u iqtisodiy vaziyat, qonun va milliy an’analar bilan bogʻliq holda oʻzgarib turadi.

Ishsizlikning tabiiy darajasi mamlakatdagi oxirgi oʻn yilda mavjud boʻlgan haqiqiy ishsizlik darajasi va keyingi oʻn yil uchun prognoz qilib hisoblangan ishsizlik darajalarining oʻrtacha miqdori sifatida

belgilanadi. Umumiy holda ishchi kuchi ish bilan band va faol ish qidirib yurgan ishsizlarga boʻlinadi.

2.