Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

o’zi nazarot qilishdir, u tufayli rejalashtirilgan ishlar bajarilganmi, rejalarga tegishli 

tuzatishlar kiritilganmi yoki yo’qmi, belgilanadi. 

Nazorat qo’ydagi uchta vazifani bajaradi: 

1)  jismoniy  holatni  anglab  etish.  Nazoratni  amalga  oshirish  paytiga      kelib 

nimalarga erishilgan? 

2)  rejalashtirilganni  erishilgan  bilan  solishtiring.  Qo’yilgan  maqsadga  qanday 

darajada erishilgan? 

3)  ma’lum chetga chiqishlarga tuzatishlar kiritish. 

Nazoratning  vaqti,  davomiyligi  va  muntazamligi  ijro  etilayotgan  vazifalar  va 

qo’yilgan maqsadlarga bog’liq. U amalga oshirilayotgan jarayonni nazorat qilish va 

natijalar nazorati(maqsadiy nazorat)ga bo’linadi. 

Nazoratni    amalga  oshirish  uchun  o’z  rejalari  va  mehnatni  tashkil  qilinishini 

muntazam  ravishda  tekshirish,  o’ziga  doimiy  ravishda  quyidagi  savollarni  berish 

tavsiya etiladi: 

Haqiqatan ham men zarur masalani echayapmanmi? 

Men bo’lg’uvsi faoliyatga uning ustivorliligiga muvofiq to’g’ri kelamanmi? 

Men ma’lum vaqtda rejalashtirilgan vazifalarni bajara olamanmi? 

Men ishning etarlicha hajmini boshqalarga qayta topshira olamanmi? 

Men kichik ishlarni yagona blokka birlashtira olamanmi? 

Men “halaqitlar” va  “vaqtni yutib yuborilishi” bilan kurash olib borayapmanmi? 

Yana  faoliyat  va  vaqtning  tahlilini  ham  o’tkazish  zarur,  u  kun  va  hafta 

davomidagi vaqtdan  haqiqiy foydalanishni rejalashtirilgan bilan solishtirishni ko’zda 

tutadi.  Buning  uchun  ma’lum  davr(kun  yoki  hafta)  ajratiladi,  bu  davr  davomida 

---

500 

 

bajarilgan  ishlar  va  sarflangan  vaqt  qayd  etiladi.  Keyin  faoliyatning  har  bir  turi 

mehnat  jarayonini  vaqtni  tajash  maqsadida  muvofiqlashtirish  imkoniyatlari  nuqtai 

nazardan tahlil qilinadi: 

- Agar ushbu faoliyatdan voz kechilsa, nima sodir bo’ladi? 

-  Agar  ushbu  faoliyat  to’liqligicha  yoki  qisman  boshqalarga  topshirilsa,  nima 

sodir bo’ladi? 

-  Agar  ushbu  faoliyat  vaqtning  qisqaroq  oralig’i  davomida  amalga  oshirilsa, 

nima sodir bo’ladi. 

Agar  hech  nima  sodir  bo’lmasa  yoki  oqibatlar  ahamiyatsizoq  bo’lsa,  unda  bu 

faoliyatdan  voz  kyechish,  uni  boshqalarga  topshirish  yoki  qisqaroq  muddatlarda 

amalga oshirish mumkin.      

Keyin  haqiqiy  vaqtli  yuklamani  belgilashga,  hamda  qancha  vaqtni  tejash 

mumkinligini,  vaqtni  tejash  bo’yicha  qanday  choralar  ko’rish  kerakligi,  tejalgan 

vaqtdan qanday foydalanish mumkinligini aniqlashga harakat qiling. 

Menejer faoliyati o’zini o’zi tashkil qilinishining boshlang’ich nuqtasi qo’yilgan 

maqsadlarga erishishning mo’ljalidan iboratdir. 

Mehnat  natijalarini  maqsadlarga  erishish  nuqtai  nazaridan  nazorat  qilish 

vazifalari  bajarilganidan  keyin(yakuniy  nazorat), yirik  loyihalarni  amalga  oshirishda 

esa- oraliq bosqichlarda (oraliq nazorat) amalga oshirilishi kerak, 

O’zining  yillik,  oylik,  haftalik  va  kunlik  rejalarning  quyidagi  savollarga  javob 

bergan holda, muntazam ravishda nazoratini amalga oshirish zarur: 

-Qanday natijalarga erishildi? 

-Nima qilinmay qoldi va nima uchun? 

-Qayerda vaqt yo’qotildi? 

-Keyingi davrni rejalashtirish uchun qanday xulosalar chiqarish mumkin? 

Shunday  qilib,  menejerning  shaxsiy  ishini  ratsionnallashtirish  uning 

faoliyatining  samaradorligini    oshirishga  imkon  beradi,jamoani  muvaffaqiyatli  

boshqarish uchun shart-sharoitlar yaratadi.