Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Keluvchilar  oqimini  boshqarish  ham  muhim  amiyatga  ega,    u  hammadan 

avval  keraksiz  va  ma’lum  qilinmagan  keluvchilardan  o’zini  chetga  tartishga 

qaratilgan.  Rahbarlar  ishlarni  begona  masalalarga  chalg’itmasdan  o’ylab  ko’rishlari 

uchun vaqtga ega bo’lishlari kerak. Agar har kanday kishi va haftaning har qanday 

kunida va kunning har qanday vaqtida shaxsan yoki telefon bo’yicha menejer bilan 

muloqat  qilishga  da’vogarlik  qilsa,  bu  yo’l  qo’yib  bo’lmaydigan  ortiqchalik 

hisoblanadi. Bu narsa sodir bo’lmasligi uchun quyidagilar tavsiya etiladi: 



 kotibga  kelishlar  muddati  va  sanasini    oldindan    muvofiqlashtirish  va  unga 

rioya qilishni topshirish; 



 

kotibning  yozuv stolidan  o’ziga  xos  to’siq  sifatida  foydalanish,  uni  hech kim  

“Men  Sizga  nima  qilishim  mumkin?”,  “U  Sizga  qo’ng’iroq  qilishi  mumkinmi?” 

so’rovlarini olmasdan, chetlab o’ta olmaydi; 



 

“osoyishta soat”ni kiritish, masalan, ish kunining boshida, bu vaqtda sizni hech 

kim bezovta qilmasligi kerak; 



 umumiy  qabul  soatlarini,  hamda  alohida  rahbarlar  uchun  qabulning  ma’lum 

qabul soatlarini belgilash; 



 keluvchilarni  turgan  holda  qabul  qilish  va  salomlashish  vaqtida  kelishning 

ustivorligi yoki zaruriyatini belgilash. 

---

497 

 

Ma’lum qilinmagan keluvchilar bilan muloqat  qilish usullari  siz- ning etarliga 

vaqtga    ega  bo’lishingiz,  keluvchi  bilan  qanday  munosabatda  ekanligingiz,  uning 

bilan  oldingi  muloqotlardan    qanday  tajriba  olgan  -ligingizga  bog’liq  bo’ladi. 

hammadan avval, uning kelishining sabablari ha- qida so’rash kerak. Javobga ko’ra u 

bilan  suhbatni  o’zingizning  xodimingiz  yoki  boshqa  bo’limga  topshiring.  Agar 

masalaga  kamroq  vaqt  sarflash  bilan  hal  qilish  mumkin  bo’lsa,  suhbatni  davom 

ettiring  yoki  uchrashuv  haqida  kelishib  oling.  Ammo  eng  yaxshisi  -  qat’iy  ma’lum 

qabul soatlariga o’rgatishdir. 

Qabulga tayyorgarlik ko’rish uchun quyidagilar zarur: 



 keluvchidan kelishning maqsadini aniqlash; 



 suhbatning davomiyligini oldindan belgilash; 



 

agar mo’ljallangan maqsadga rejalashtirilgan vaqt davomida erishishning iloji 

bo’lmasa, suhbatni boshqa vaqtga ko’chirish; 



 xususiy axborotni qabul oxirida bayon qilish; 



 suhbatga tayyorlanish va kerakli hujjatlarni  tayyor holda ushlab turish. 

O’z  xodimlarini  qabul  qilish  uchun  ham  qabul  saotlarini  belgilash  zarur. 

Vujudga  kelgan  muammolarni  aniqlash  uchun  muntazam  ravishda  qisqa  operativ 

majlislarni o’tkazish zarur. 

Agar  majlis  cho’zilib  ketsa,  keluvchi  esa  uni  tugatishni    istamasa,  quyidagilar 

maqsadga muvofiqdir: 

-umumiy xulosani aytish va suhbatni yakunlash; 

-qo’l soatiga qarash; 

-turish va  keluvchini eshikkacha kuzatish; 

-kotib  bilan,  u  suhbatni  uzib  qo’yishi  va  keyingi  ish  haqida  eslatishni  kelishib 

olish; 

-keluvchini  suhbatgacha  va  uni  yakunlashdan  oldin  sizni  boshqa  keluvchilar 

kutayotganligi va sizning vaqtingiz cheklanganligini xabardor qilish; 

-oddiygina qilib, siz hozir suhbatni tugatishni istayotganligingizni aytish.