O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi toshkent davlat texnika universiteti “Geologiya qidiruv” fаkultеti “Nеft va gazni qayta ishlash ob’ektlari” kаfеdrаsi «korroziyadan himoya qilish»

5. Иш юзасидан ўз-ўзини текшириш саволлари

1. Қандай изоляция қопламаларини биласиз?

2. Изоляция қопламаларини ҳимоя қилиш механизми
нималарга асосланган?
3. Нима учун изоляциядаги нуқсонлар аниқланади?
4. Нуқсонларнинг ҳосил бўлиш сабабларини гапиринг.
5. Нуқсонлар қандай асбобда аниқланади ва қандай қилиб?

10-Т А Ж Р И Б А И Ш И

ИЗОЛЯЦИЯ ҚОПЛАМАЛАРИНИНГ ҚАЛИНЛИГИНИ АНИҚЛАШ

1. Ишнинг мақсади:
- Изоляция қалинлигини аниқловчи асбоблар ва аниқлаш
шароитлари билан танишиш;
- Қопламаларнинг конструкциялари ва уларнинг ишлатиш
шароитлари бўйича олинган билимларни чуқурлаштириш.

2. Умумий маълумотлар.

Қувур юзасида ҳосил қилинадиган битум изоляция қопламасининг қалинлиги 4мм дан 9 мм гача бўлиб, у қуйидаги гуруҳларга бўлинади: нормал (4мм); кучайтирилган (6мм) ва жуда кучайтирилган (9мм). Изоляция қопламасининг қалинлигини ортиши, унинг ўтказиш қаршилигини оширади. Масалан, қалинлиги 4 мм ли нормал битум қопламасининг ўтказиш қаршилиги 10⁴ Ом м² бўлса, қалинлиги 9 мм ли жуда кучайтирилган қопламанинг ўтказиш қаршилиги 10⁶ Ом м² га тенг.

Изоляция қопламаларининг ўтказиш қаршилигини ортиб бориши, уларни коррозиядан ҳимоя қилиш кўрсаткичини юқори бўлишлигини таъминлайди. Шунга кўра, қувур ётқизиладиган ернинг коррозия активлигини (қуруқ, шўр, ботқоқлик ва бошқаларни) ҳисобга олиб, қувурни усти тегишли қалинликдаги изоляция қопламаси билан ўралади ва унинг қалинлиги назорат қилинади.

3. Изоляция қопламаси қалинлигини аниқловчи асбоблар ва ўлчаш шароитлари

Қувур юзасида ҳосил қилинган изоляция қопламаларининг қалинлигини аниқлашда индукцион (ТИП-1, ИТ-60 ва бошқалар) ва магнитли (МТ-41 НЦ ва бошқалар) қалинлик аниқловчи асбобларидан фойдаланилади. Бу асбоблар ток манбаси (ўзгармас ва ўзгарувчан) ва қалинликни кўрсатувчи шкала жойлашган блокдан, ҳамда электрик бўлмаган қийматларни (магнитланмайдиган қоплама қалинликларини) электрик кучланиш сигналларига айлантириб берувчи датчикдан иборат (10-расмга қаранг).

Бу асбобларнинг умумий ођирлиги 3-5 кгни ташкил этади.
Битум мастикаси қопламасининг қалинлигини аниқлаш қувур узунлигини ҳар 100 м оралиђида амалга оширилади.
Қувурнинг периметри (айланаси) бўйича қалинлик, унинг 4 тадан кам бўлмаган нуқтасида ўлчанади.
Полимер ленталарини қалинлиги стандарт (ўзгармас) бўлганлиги сабабли, улардан ҳосил қилинган изоляция қопламаларини қалинлиги аниқланмайди. Фақат уларни қалинлиги ўралган лента қатлами бўйича аниқлаш мумкин. Юқорида келтирилган асбоблар ёрдамида, қалинлиги 0,004 мм дан токи 10 мм гача бўлган изоляция қопламаларининг қалинликларини аниқлаш мумкин.

1

6

5
4