O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi toshkent davlat texnika universiteti “Geologiya qidiruv” fаkultеti “Nеft va gazni qayta ishlash ob’ektlari” kаfеdrаsi «korroziyadan himoya qilish»

Ўлчов ва ҳисоб натижалари

Қувурдан чиқазилган симлар	Потенциал қийматлари, В			 - қиймати
	Е хтўђ	Е хmec	Е хўрт
3
4
5
6
7

4 - Иш юзасидан ўз-ўзини текшириш саволлари

1. Њзгармас ток манбаи деганда нимани тушунасиз?

2. Катод станцияси қандай вазифани бажаради?
3. Катод ҳимоясининг ҳимоя механизмини
тушунтиринг.
4. Ҳимоя потенциаллари тўђрисида гапиринг.
5. Нима учун ҳимоя потенциалининг қиймати қувур
узунлиги бўйича камайиб боради?
6. Нима учун  ни қиймати аниқланади?

8 - Т А Ж Р И Б А И Ш И

ҚУВУРНИ ПРОТЕКТОР ҲИМОЯСИДА ҲИМОЯ ПОТЕНЦИАЛИНИНГ ЊЗГАРИШ ЧИЗИЂИНИ ЧИЗИШ

1. Ишнинг мақсади.
- Протектор ҳимоя кўрсаткичларининг қувур узунлиги
бўйича ўзгаришини аниқлаш;
- Протектор ҳимояси тўђрисидаги назарий билимларни
мустаҳкамлаш.

2. Умумий маълумотлар.

Протектор тушунчаси “Коррозиядан ҳимоя қилиш” фани бўйича бир хил шароит таъсирида ўзи емирилиб, пўлат қурилмаларини /қувур ва резервуарларни/ коррозиядан ҳимоя қилувчи металдир.

Протектор ҳимояси электрокимёвий ҳимоя усулларидан бири ҳисобланиб, электр токи бўлмаган жойлардаги ва изоляция қопламалари қониқарли бўлган қувурларни, ҳамда ўт чиқиш хавфи бўлган қурилмалар - резервуарларни коррозиядан ҳимоя қилишда қўлланилади.
Протектор ҳимояси - бир хил шароит таъсирида /тупроқда/ бўлган пўлат қурилмаси билан протектор жиҳозининг кабел сими орқали улаб, гальваник жуфт ҳосил қилиш орқали амалга оширилади. Бунда протектор анод, қурилма эса катод вазифасини бажаради. Бирлаштирувчи кабель ташқи, тупроқ электролити эса ички занжир вазифасини бажаради.
Протектор металлининг кимёвий активлиги пўлат қурилмасига нисбатан юқори бўлганлиги сабабли, унда пўлатга нисбатан олдинроқ оксидланиш жараёни содир бўлиб, унинг атомлари ионларга / МеMe ⁿ⁺ .... ne/ парчаланади. Металл ионлари / Ме ⁿ⁺ / тупроққа ўтиб, эквивалент миқдордаги электронлар эса протекторда қолади. Протектордаги ортиқча электронлар кабель орқали қувурга оқиб ўтиб, унинг юзасида манфий қийматга эга бўлган потенциални ҳосил қилади, яъни қувур катод сингари қутбланади. Бу ўз навбатида қувур юзасида анод бўлимини содир бўлишини чеклайди. Натижада, қувур коррозиядан ҳимоя қилинади. Протектор материаллари сифатида рух, магний ва алюминлар ишлатилади. Лекин протектор материалларига бўлган талабларга магний металли кўпроқ жавоб берганлиги сабабли, ундан саноат миқёсида: ПМ 5;ПМ5У; ПМ-10; ПМ10У; ПМ20; ПМ20У; ПМР-5,10,20 туридаги протекторлар ишлаб чиқазилмоқда ва ишлатилмоқда.
Протектор ҳимоясида ҳам катод ҳимояси сингари ҳимоя потенциалининг қувур узунлиги бўйича ўзгариши назорат қилиб турилади. Назорат “Ер-қувур” потенциаллар фарқини аниқлаш орқали амалга оширилади.