O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mаxsus tа`lim vаzirligi tоshkеnt to’qimаchilik vа еngil sаnоаt instituti

dasturli-maqsadli struktura
deb ataladi.
Bunday struktura quyidagi uch ko’rinshda bo’ladi:
·
loyiha bo’yicha boshqaruv;
·
mahsulotga ko’ra boshqaruv;
·
matritsaviy struktura.
Loyiha bo’icha boshqaruvdan yangi texnika va texnologiyani qisqa
muddatda joriy qilish zaruriyati tug’ilgan hollarda foydalaniladi. Bunda
vaqtinchalik maxsus xizmat bo’limi tuzilib, unga resurslar beriladi. Bu bo’lim
loyiha tayyorlaydi va uning ijro etilishini nazorat qiladi.
Mahsulotga ko’ra boshqaruvning afzalligi axborotlarning kelish yo’llari va
oqimining qisqarishida, yakka boshchilik tamoyiliga to’la rioya qilinishida,
boshqarishning yuqori bosqichlarini mayda joriy vazifalardan xalos qilishda
namoyon bo’ladi. Bunday struktura bozorda talabning o’zgarishiga tezkor
munosabat bildirishga qodir.
Matritsaviy struktura bo’yicha boshqarish ancha murakkab bo’lib, u
mahsuloti nisbatan qisqa "umr" ko’radigan va tez-tez o’zgarib turadigan
korxonalar tomonidan qo’llaniladi. Bu struktura korxonada gorizontal aloqalarni
yo’lga qo’yishga va ularni murakkab buyurtmalarni bajaruvchi turli xil korxonalar

---

45
faoliyati bilan kompyuterlar yordamida bog’lashga, texnika sohasida yuqori
malakali xizmat ko’rsatishga va ekspertizani ta'minlashga qaratilgan.
Ushbu strukturani "To’r" ko’rinishida tasavvur etish mumkin. U ikki turdagi
strukturaning, ya'ni:
- funktsional struktura;
- mahsulot bo’yicha strukturalar kombinatsiyasini ifodalaydi.
3. Boshqarish strukturasini qayta tashkil qilish usullari, shakllari va yo’llari
G’arb adabiyotlarida "strukturani takomillashtirish" iborasi umuman
qo’llanilmaydi. Uning o’rniga:
·
"strukturaga o’zgartirish" kiritish;
·
strukturani almashtirish;
·
strukturani tanlash;
·
strukturani integratsiyalash kabi iboralar ishlatiladi.
Strukturaga o’zgartirish kiritish va uni almashtirish - bu jahon amaliyotidagi
doimiy jarayon bo’lib, har qanday tashkilotda menejer faoliyatini ifodalovchi
asosiy ko’rsatkichlardan hisoblanadi. Bunday o’zgarishlarning bosh omili - bu
ilmiy-texnika taraqqiyoti va kuchli raqobatdir. AQSh firmalarida, G’arbiy Evropa
va rivojlangan Sharq davlatlarida boshqaruv strukturasi o’rtacha har 3-5 yilda
almashtirilib turiladi.