O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

Annuitet jadvallari va koeffitsiyentlarini ishlatish 
N
ning bir qator qiymatlari uchun 1/(1+
r
)
n 
diskontlash koeffitsiyentlari 
bo‘lgan jadvallardan foydalanish imkoniyati mavjud. E’tibor berish kerakki, 
diskontlash uchun jadvallarni ishlatish shart emas. Hisob-kitoblar yuqorida bayon 
qilingan tamoyillardan kelib chiqib amalga oshirilishi mumkin. 
Ba’zida investitsiyalar bir xildagi bir qator har yillik pul oqimlarini 
(annuitet 
[annuity] nomi bilan mashhur)
va diskontning doimiy stavkasini nazarda tutadi. 
Bunday holatlarda mazkur pul oqimlarining keltirilgan qiymatini osonlikcha 
hisoblasa bo‘ladi. 
Qayd etish lozimki, barqaror pul oqimlarini (annuitetlarni) shakllantiruvchi 
investitsiyalar amalda juda kam uchraydi. 
Qanday qilib ijobiy NPV aksiyadorlar farovonligini oshishiga olib keladi. 
Kimnidir oqilona fikriga qaraganda, yaxshi investitsiyalarning mohiyati aktivlarni 

---

161 
o‘z qiymatidan past narxda sotib olishdan iborat. Bunday harakatlar so‘zsiz 
kompaniya qiymatini oshiradi. “Zenitˮ pressini sotib olishga o‘xshash holatdarda 
investitsion imkoniyatlarni baholashda quyidagi savol tug‘iladi: “Zenit” 
loyihasidan kelgusida olinadigan foyda “Seagull plcˮ kompaniya uchun naqadar 
qimmatli? Ko‘rinib turibdiki, bo‘lajak foydalar – joriy operatsiyalarga ketgan 
xarajatlarning potentsial iqtisodidir (birinchi yilda 4 000 f st, ikkinchi yilda 6 000 f. 
st.).
Bo‘lajak ustuvorliklar aktivlar qiymatidan oshib ketishini (20 000 f. st.), 
baholay olish uchun ularni qandaydir baholash lozim. Ustuvorliklarni oqilona 
baholash uchun ularni kelajakda namoyon bo‘lgan paytida diskontlashtirish va 
diskontlashgan qiymatlarni jamlash lozim. Shunday qilib, NPV – kompaniya 
aksiyadorlar uchun qiymatni oshirishga intilish sharti bilan investitsion qarorlarni 
qabul qilishning mutlaq ratsional metodikasidir.