O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

Aksiyalarning bozor qiymati va aksiyaga to‘g‘ri keladigan foyda nisbati 
(R/E) 
Aksiyalarning bozor qiymati va foyda miqdori nisbatini baholashga 
asoslangan yondashuv dividend daromadi bo‘yicha baholash uslubiyotiga 
o‘xshash. Farq shundan iboratki, mazkur yondashuv doirasida asosiy e’tibor 
dividendlarga emas balki foydani baholashga qaratiladi, ikkita o‘xshash 
kompaniya uchun R/E koeffitsienti miqdori bir xil bo‘ladi . 
Misol 12.2 
C plc va D Ltd kompaniyalar o‘lchami, faoliyat shakli, moliyaviy leverej va 
dividend qoplamasiga ko‘ra o‘xshash. C plc kompaniya aksiyalari birjada 
kotirovka qilinadi, D Ltdaksiyalari esa — yo‘q. R/E koeffitsienti C plc uchun 12 
ga teng; so‘nggi yillarda soliqlar to‘langandan keyin D Ltd har bir aksiyasiga 
to‘g‘ri keladigan yillik foyda 0,30 f. st ni tashkil qilgan. D Ltd aksiyalarining 
qiymati qanday? 
Bajarilishi: 
Quyidagini yodga olamiz: 
R/E =aksiyalarning joriy bozor qiymati / soliqlar to‘langandan keyin har bir 
aksiyaga to‘g‘ri keladigan foyda 
D Ltd (
p
D) aksiyalar qiymatini olamiz: 
12 =
p
D
/
0,30 
p
D = 3,60 f. har bir aksiya uchun. 
Ko‘rinib turibdiki, dividend daromadi bo`yicha baholashga deyarli barcha 
yondashuvlar mazkur yondashuv doirasida amal qiladi. R/E,koeffitsientini hisobga 
olish bilan bog‘liq yondashuv dividend siyosati muammosini aylanib o‘tadi. 

---

218 
Amaliyotda mazkur yondashuv qoidaga ko‘ra aksioner kompaniya 
faoliyatini nazorat qilganda aksiyalarning nazorat paketini baholash uchun 
foydalaniladi. 
Sof aktivlar 
Aktivlar qiymati nuqtai nazaridan kompaniyani baholash bilan bog‘liq 
yondashuvni ko‘rib chiqamiz. 
Misol 3 
Quyida E Ltd kompaniyasining balans hisoboti keltirilgan. Kompaniyaning 
bitta aksiyasi qiymati qanday bo‘ladi?