“Premium” va “Standart”.
“Premium” toifasi – “Standart” toifasiga nisbatan ancha qat'iy talablar
qo‘yiladigan aksiyalar uchun birja kotirovkalari ro‘yxatining eng yuqori toifasi
bo‘lib hisoblanadi.
Obligatsiya bozoridagi qimmatli qog‘ozlar «Bond Market», davlat qimmatli
qog‘ozlari bozori «Goverment securities market» va hosilaviy qimmatli qog‘ozlar
bozoridagi «Derivatives» toifalashsiz birja kotirovkalari ro‘yxatiga kiritilgan.
Aksiyalar listingida 2021 yil 1 yanvardan boshlab A, B, C, P toifa o‘rniga
joriy qilingan Premium va Standart toifalari hamda boshqa turdagi qimmatli
qog‘ozlarga qo‘yilgan listing talablari bilan tanishib o‘tamiz.
Qimmatli qog‘ozlar listing prosedurasi
Qimmatli qog‘ozlarning listingi “Toshkent” Respublika fond birjasining birja
kotirovka varag‘i to‘g‘risidagi Nizomi (keyingi o‘rinlarda Nizom) talablari asosida
amalga oshiriladi.
Qimmatli qog‘ozlarniнг listingini yuritish tartibi to‘liq va soddalashtirilgan
bo‘lishi mumkin.
Bunda qimmatli qog‘ozlarni listinгини yuritishning soddalashtirilgan tartibi
davlat qimmtli qog‘ozlari, halqaro moliya tashklotlariing obligatsiyalari, hosilaviy
qimmatli qog‘ozlar, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti yoki Vazirlar
Mahkamasining tegishli qarorlari bilan davlat ulushi savdoga qo‘yilayotgan
aksiyadorlik jamiyatlariing atsiyalari uchun ham qo‘llaniladi.
Qimmatli qog‘ozlarni listingini yuritishning to‘liq prosedurasi boshqa turdagi
qimmatli qog‘ozlarni ro‘yxatga olishga nisbatan qo‘llaniladi.
Qimmatli qog‘ozlarni listingini yuritishning to‘liq protsedurasi quyidagi
bosqichlarni o‘z ichiga oladi:
185
а) qimmatli qog‘ozlarni birja kotirovkalari ro‘yxatiga kiritish uchun dastlabki
xulosani berish to‘g‘risidagi arizani va ushbu Nizomda belgilangan hujjatlarni Birja
tomonidan qabul qilish;
b) birja listing bo‘limi tomonidan emitentning moliyaviy holati va qimmatli
qog‘ozlarning likvidligini baholash bilan qimmatli qog‘ozlar emitentining boshqa
hujjatlari va arizani ko‘rib chiqish;
c) emitentning qimmatli qog‘ozlarini birja kotirovkalari ro‘yxatiga kiritish
yoki rad etish to‘g‘risidagi tavsiyanomasi bilan birja kengashiga xulosa tayyorlash
va listing birligi tomonidan tayyorlangan materiallarni emitentning iltimosiga
binoan Birja Listing komissiyasi tomonidan ko‘rib chiqish;
d) birja Boshqaruvi tomonidan emitentning qimmatli qog‘ozlarining birja
listing talablariga muvofiqligi yoki emitentning qimmatli qog‘ozlarini birja
kotirovkalari ro‘yxatiga asosli sabablar bilan kiritishni rad etish to‘g‘risida qaror
qabul qilish va chiqarish;
e) birja Boshqaruvi qarori asosida Nizomning 26-bandida ko‘rsatilgan talablar
bajarilishi sharti bilan emitentning qimmatli qog‘ozlarini birja kotirovkalari
ro‘yxatiga kiritish.
Qimmatli qog‘ozlarning har bir chiqarilishi yuqorida keltirilgan tartiblar
asosida majburiy tartibda listingdan o‘tkaziladi istisno tariqasida ushbu tartibning 8-
bandning ikkinchi xatboshisida keltirilgan emitentning qo‘shimcha emisssiya
qilingan aksiyalarini kotirovka listingiga kiritish uning avvalgi kotirovka listingiga
kiritilgan aksiyalari qatoriga avtomatik ravishda borib qo‘shiladi.
Emitent birjaga o‘z qimmatli qog‘ozlarini birja kotirovkalari ro‘yxatiga
kiritish uchun ushbu Nizomning 1-ilovasiga muvofiq murojaat qiladi, hamda
qimmatli qog‘ozlar turiga qarab Nizomning 2-ilovasida ko‘rsatilgan Zarur bo‘lgan
hujjatlarni taqdim etadi.
Hujjatlar emitent tomonidan yozma ravishda muhr bilan (mavjud bo‘lsa) va
“rasmiy nusxasi” muhri ko‘rsatilgan tegishli rasmiy shaxsning imzosi bilan yoki
elektron shaklda Birja rasmiy web-saytining maxsus bo‘limi orqali taqdim etiladi.
186
Ushbu hujjatlarni elektron shaklda yuborish qonun hujjatlarida belgilangan
tartibda elektron raqamli imzodan foydalanilgan holda amalga oshiriladi.
Emitent u taqdim etgan ma’lumotlar va hujjatlarning to‘liqligi va to‘g‘riligi
uchun javobgardir.
Nizomning 2-ilovasida ko‘rsatilgan talab qilinadigan hujjatlar noto‘g‘ri va /
yoki to‘liq berilmagan taqdirda, emitent ko‘rsatilgan kamchiliklarni bartaraf
qilmaguncha, Birja taqdim etilgan hujjatlarni ko‘rib chiqmaydi, Birja bu haqda
emitentga hujjatlarni qabul qilgan kundan boshlab 2 ish kuni ichida yozma ravishda
(elektron xabarnoma yuborish orqali) xabar beradi.
Birja listingi bo‘limi o‘z qimmatli qog‘ozlarini birja kotirovkalari ro‘yxatiga
kiritish uchun emitentdan to‘g‘ri rasmiylashtirilgan hujjatlarning to‘liq to‘plamini
olgan kundan boshlab 5 ish kunidan ko‘p bo‘lmagan muddatda quyidagi tartiblarni
amalga oshiradi:
- taqdim etilgan hujjatlar asosida birja Boshqaruvi tomonidan tasdiqlangan
“Emitentlarning moliyaviy holatini ekspertizadan o‘tkazish tartibi”ga muvofiq
emitentning moliyaviy-xo‘jalik faoliyati ko‘rsatkichlarini hisoblaydi (baholaydi) va
belgilaydi ularning belgilangan listing talablariga muvofiqligi;
- qimmatli qog‘ozlarning likvidligini “Qachonki qimmatli qog‘ozlar
likvidligini baholash uslubiyati” ga muvofiq baholaydi va ularni “Toshkent”
RFBning birja kotirovkalari ro‘yxatida kiritiladi va ularni ro‘yxatda bo‘lishini
ta’minlaydi;
- emitent ko‘rsatkichlarining Nizomning 3, 3-1, 3-2-ilovalarida ko‘rsatilgan
listing talablariga muvofiqligini tekshiradi;
- amalga oshirilgan ishlar natijalari to‘g‘risidagi hisobotni Birjaning Listing
komissiyasi ko‘rib chiqishi uchun taqdim etadi.
Listing komissiyasi 2 ish kuni ichida hujjatlar to‘plamini, shuningdek, Birja
listing bo‘limining hisobotini ko‘rib chiqib, birja kengashiga xulosasini chiqaradi,
uning segmentini ko‘rsatgan holda birja kotirovkalari ro‘yxatiga emitentning
qimmatli qog‘ozlarini kiritish to‘g‘risida va toifasi (agar aksiyalar kiritilgan bo‘lsa)
187
yoki qimmatli qog‘ozlarni birja kotirovkalari ro‘yxatiga kiritishni rad etish
to‘g‘risida xulosa kiritadi.
Listing komissiyasining yig‘ilishi protokol bilan tuziladi, unga majlisda
qatnashgan barcha komissiya a’zolari imzo chekishadi.
Birja бошқаруви Listing komissiyasi yig‘ilishidan boshlab 2 ish kuni ichida
emitentning qimmatli qog‘ozlarini birja kotirovkalari ro‘yxatiga uning segmenti va
toifasini (agar aksiyalar kiritilgan bo‘lsa) yoki 1 ish kuni ichida emitentning elektron
pochta manzili va yuridik manziliga yuborilgan birja kotirovkalari ro‘yxatiga
emitentning qimmatli qog‘ozlarini kiritishni rad etish to‘g‘risidagi axborotni
jo‘natadi.
Ijobiy qaror qabul qilingan taqdirda, emitentga “Emitentning qimmatli
qog‘ozlarini “Toshkent” RFB birjalar kotirovkalari ro‘yxatiga kiritish va mavjudligi
to‘g‘risida” Shartnomaning (keyingi o‘rinlarda Shartnoma) ikki nusxasi bilan ham
tuzish uchun yuboriladi. Emitent Nizomning 9-ilovasiga muvofiq yillik listing bojini
to‘lash uchun hisob-fakturani, emitentning qimmatli qog‘ozlarini kiritish imkoniyati
to‘g‘risida Boshqaruv qarorida ko‘rsatilgan va ushbu xavfsizlik turi va listing
toifasiga qarab, Nizomning 5-ilovasiga muvofiq belgilangan.
Soddalashtirilgan listing tartibiga ko‘ra, Birja kengashi emitentdan qimmatli
qog‘ozlarini birja kotirovkalari ro‘yxatiga kiritish uchun to‘liq rasmiylashtirilgan
hujjatlar to‘plamini olgandan keyin 5 ish kuni ichida elektron shaklda qabul qiladi
va emitentga yuboradi, emitentning qimmatli qog‘ozlarini uning segmentini
ko‘rsatgan holda birja kotirovkalari ro‘yxatiga kiritish imkoniyati to‘g‘risida qaror
va toifalar (agar aksiyalar kiritilgan bo‘lsa), shuningdek, shartnomaning ikki nusxasi
yillik listing to‘lovini to‘lash uchun hisob-fakturani o‘z ichiga olgan.
Davlat ulushi birja savdolarida sotilishi kerak bo‘lgan emitentning aksiyalari,
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining qaroriga binoan va (yoki) O‘zbekiston
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi Aksiyalar bozori «Stock Market» segmentining
«Standart» toifasiga kiritilgan.
188
Do'stlaringiz bilan baham: |