Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligi toshkent moliya instituti

YaDTK Savdo tizimida tuzilgan bitim bo‘yicha Birjaga komission 
yig‘imlar to‘lash tartibi. 
YaDTK Savdo tizimida qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalar bo‘yicha 
komission yig‘imlar Birja tomonidan, ushbu Qoidalar va qonun hujjatlarida ko‘zda 
tutilgan hollarni istisno qilganda, bitimda ishtirok etuvchi tomonlarning har biridan 
(xaridor va sotuvchidan) olinadi. Agar oldi-sotdi shartnomasida va repo-bitimda 
ko‘zda tutilgan bo‘lsa, komission yig‘imlarni bitimda ishtirok etuvchi ikkala tomon 
uchun to‘lashga ruxsat etiladi. 
Birja bitimlarini tuzishda narxlar darajasini, qimmatli qog‘ozlarga talab va 
taklifni qo‘llab-quvvatlash uchun, qonun hujjatlariga muvofiq, market-meyker 

---

303 
Birjaga, qimmatli qog‘ozlar Markaziy depozitariysiga, shuningdek, O‘zbekiston 
Respublikasi TIF Milliy Bankga yig‘imlar va boshqa to‘lovlardan ozod qilinadi.
Komission yig‘imlar miqdori Birja Kuzatuv kengashi tomonidan, lekin 
bitimda ishtirokchi etuvchi tomonlarning har biridan (xaridor va sotuvchidan) 
olinadigan bitim qiymatining 1%idan ortiq bo‘lmagan miqdorda belgilanadi. 
Birja komission yig‘imi «T+2» hisob-kitob kodiga muvofiq, Birja a’zosi 
bo‘lgan xaridor tomonidan bitimni qoplash uchun Birjaning kliring operatsiyalari 
uchun mo‘ljallangan hisob raqamiga o‘tkazishda undiriladi. 
Pul mablag‘lari kelib tushganidan so‘ng kliring tizimi avtomatik rejimda 
sotuvchidan va xaridordan undiriladigan komission yig‘imlar miqdorini aniqlaydi 
va ushlab qolib, Birjaning asosiy hisob raqamiga o‘tkazadi. 
Bitim tomonlari sifatida O‘zbekiston Respublikasi rezidentlari ishtirok 
etadigan «
Stock Market
» aksiyalar bozori va «
Bond Market
» obligatsiyalar bozor 
moduli sektsiyalarida tuzilgan milliy valyutadagi qimmatli qog‘ozlar bilan bitimlar 
bo‘yicha Birjaga komission yig‘imlar O‘zbekiston Respublikasi milliy valyutasida 
to‘lanadi.
Xaridor sifatida O‘zbekiston Respublikasi norezidentlari ishtirok etadigan 
«
FTCMarket
» qimmatli qog‘ozlar bozori moduli sektsiyalarida tuzilgan milliy 
valyutadagi qimmatli qog‘ozlar bilan bitimlar bo‘yicha Birjaga komission yig‘imlar 
bitim tuzilgan xorijiy vayutada to‘lanadi.
Ushbu Qoidalar bilan belgilangan Birja komission yig‘imlari va Bitim 
bo‘yicha to‘lov muddati buzilgan hollarda Birja xaridorning deponentlangan pul 
mablag‘laridan bitimda ishtirok etuvchi ikkala tomon uchun komission yig‘imlarni 
aktseptsiz tartibda undirib oladi. 
Birja a’zosi qimmatli qog‘ozlar bilan operatsiyalar bo‘yicha komission yig‘im 
to‘lash muddatini buzgan hollarda ushbu Qoidalar bilan belgilangan miqdorda penya 
hisoblanadi. 
Birja a’zosi-xaridor tomonidan bitimni qoplash uchun kliring operatsiyasi 
komission birja yig‘imi Birjaning hisob raqamiga T+2 kodi bilan undiriladi. 

---

304 
Pul mablag‘lari kelib tushganidan keyin kliring tizimi avtomatik ravishda 
xaridor va sotuvchidan olinadigan komisson yig‘imlar miqdorini aniqlab ushlab 
qoladi va Birjaning hisobraqamiga o‘tkazadi.
Qimmatli qog‘ozlar bozorining aktsiyalar «Stock Market» va obligatsiyalar 
bozori «Bond Market» moduli sektsiyalarida O‘zbekiston Respublikasi rezidentlari 
tomonidan milliy valyutada operatsiyalar amalga oshirilganda Birja komission 
yig‘imlari milliy valyutada undiriladi.