|
Amaliy mashg‘ulotlarda ta’lim berish texnologiyasini loyihalash
Amaliy mashg‘ulotlarni o‘tkazishning asosiy yo‘li ta’lim oluvchilar tomonidan tayyorlangan ma’ruza va ma’lumotlarni jamoaviy muhokama qilishni tashkillashtirishdan iborat bo‘ladi.
Amaliy mashg‘ulotlar samaradorligi ta’lim oluvchilarni amaliy mashg‘ulotga tayyorlanish sifati bilan aniqlanadi. Ma’ruza va yangiliklar bilan chiquvchi, ta’lim oluvchilarning tayyorgarligi ahamiyatga ega bo‘ladi. Xar bir mashg‘ulot uchun texnologik xaritalar ishlab chiqiladi. Texnologik xaritani loyihalash pedagogik mahorat cho‘qqisi hisoblanadi, chunki mashg‘ulot davomida bajariladigan amaliy ish jarayoni texnologik xaritada ketma-ketlik qoidasi asosida tasvirlanadi.
O‘quv maqsadlari muayyan ta’lim jarayoni yakunida ta’lim oluvchi tomonidan o‘zlashtirilishi, yangi hosil qilinishi lozim bo‘lgan bilim, hatti-harakat bilan bog‘liq bo‘lgan amaliy topshiriqni uddalay olish mahorati, shaxsiy fazilatlar va xulqni belgilaydi. Har bir fanning o‘quv maqsadlari to‘g‘ri belgilanishi muhim ahamiyatga ega. Umumiy o‘quv maqsadlarining mazmuni yo‘naltiruvchi maqsadlardan kelib chiqib belgilanadi. O‘qituvchi tomonidan amaliy mashg‘ulotlarni o‘tkazish texnologiyasi, dars ishlanmasi va texnologik xaritasi ishlab chiqiladi. Har bir mashg‘ulot bo‘yicha dars ishlanmalari va texnologik xaritalarni ishlab chiqish o‘quv jarayonin
Dastlabki vaqtlarda amaliy mashg‘ulotlar darsning bir qismi hisoblanib, unga tayyorgarlik darsning o‘zida amalga oshirilgan. Keyinchalik pedagogik fanlarni o‘qitishda o‘qituvchi faoliyatini tashkil qilishning mustaqil sohasi sifatida o‘quv ishlarining bir shakliga aylandi.
Amaliy mashg‘ulotning o‘ziga xos tomoni o‘quv topshiriqlarining fan mazmunidagi o‘rni, o‘qituvchi va talaba faoliyatining tashkil etilishi bilan xarakterlansada, amaliy mashg‘ulotning vazifasi amaliy va juda tor asosda belgilanadi. U asosan ma’ruza, seminar mashg‘ulotlarda egallagan bilimlar bayon etilgan bilimlar bayon etilgan malumotlarni chuqur va puxta o‘rganishga talaba mustaqil ishining sifati va o‘zlashtirishning samarasini aniqlash bilimlarni ko‘nikma va malakaga aylantirish maqsadida tashkil qilinadi.
Hozirgi davrda ta’lim muassasalarida amaliy mashg‘ulotlarni tashkillashtirishning turli shakllarini tatbiq etish bo‘yicha faoliyat olib borilmoqda. Jumladan “Mening bo‘lajak kasbim”, “Dars o‘tmoqdaman”, “O‘quvchilar mening tassavurimda” nomi bilan o‘tkazilayotgan dars va o‘qituvchi faoliyatining o‘ziga mujasamlashtirilgan mashg‘ulot o‘quvchilar bilan o‘tkaziladigan ma’naviy-axloqiy mavzusidagi suhbat (tarbiya soati), “Men pedagogikani chuqur bilaman” (o‘yin darsi) mashg‘ulotlari talabalarda mustaqil ishlash, manbalardan muhimi topish, ijodiy tafakkurni rivojlantirish, faktlar, ilmiy axbarotlar to‘plashga qiziqishni orttirmoqda. Shuningdek mazkur amaliy mashg‘ulotlarda talabalar o‘qituvchi rahbarligida sinf (guruh) mashg‘ulotini o‘tkazish, sinfda ijtimoiy-foydali ishni tashkil qilish va o‘tkazish, dars va tarbiyaviy soatlarni rejalashtirish ishlarini amalga oshirmoqdalar.
Amaliy mashg‘ulotlar frontal, guruhiy (juft-juft), individual ko‘rinishda “aqliy hujum”, “Kichik guruhlarda ishlash”, “Tanqidiy fikrlarsh”, “Klaster” (tarmoqlar), “Munozara” va h.k interfaol usullarda o‘tilsa ko‘zlangan maqsadga erishish amalga oshadi.
Tajribaning ko‘rsatishicha amaliy mashg‘ulot maxsus jihozlangan kabinetlar, yoki o‘quv tarbiya muassasalarida o‘tkazilsa samaradorlik yanada oshadi. Chunki, bunda o‘qituvchi-talaba-o‘quvchi muloqoti amalga oshadi. Talabalar bunday mashg‘ulotlarda o‘zlarini yo o‘qituvchi, yo tarbiyachi, yo o‘quvchi- tarbiyalanuvchi o‘rniga qo‘yish, nazariya bilan amalyotni taqqoslash imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Bu esa mashg‘ulot sifatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. Seminar va amaliy mashg‘ulotlarning mazmundorligi va samaradorligi quyidagi talablar asosida qurilishi talab etiladi.
-Seminar yoki amaliy mashg‘ulotda talaba javobi, ma’ruzasi muayan ijtimoiy-ma’rifiy maqsadga yo‘nalgan bo‘lishi (muammoning qo‘yilishi, dolzarbligi, nazariya bilan amaliyotning bog‘liqligi ustuvor maqsadga ega bo‘lishi.
Talaba maruzasida fikrlarning mantiqiy ketma-ketlik, rejalilik, mukammalik va fikrlarning o‘zaro aloqadorlik tamoyili asosida tuzilganligi, asosiy va qo‘shimcha ma’lumotlarni ajratib ko‘rsatilishi, adabiyotlarni aniq tanlanganligi, va to‘g‘ri foydalanganligi.
O‘quvchi- o‘quvchi -o‘qituvchi muloqotining to‘g‘ri tuzilishi, o‘quvchi talabaning kursdoshlari, o‘qituvchining tanqidiy fikriga xayrxohli, samimiyli, e’tirozli munosabatning ijobiyligi, muomilaga kirish madaniyatining mavjudligi.
O‘quvchining axloqiy-madaniy harakatlari: o‘rinli, maqsadli bahslashishi, kursdoshi fikrini tinglay olishi, ma’lumotlarni taxlil qila olishi, fikrini lo‘nda, ixcham bayon etish va nuqtai nazarini dalillashning ijobiyligi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
