O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti


Bolalar bog’chasida nutqni rivojlantirish



Download 2,12 Mb.
Pdf ko'rish
bet62/163
Sana31.12.2021
Hajmi2,12 Mb.
#279679
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   163
Bog'liq
Nutq ostirish nazariyasi va metodikasi

 
Bolalar bog’chasida nutqni rivojlantirish 
metodlari va usullari 
 
Bolalarga ona tilini o’kitish metodikasida quyidagi metodlar guruhlarini ajratish mumkin: 
Ko’rgazmali  usullar  –  kuzatish,  uning  turlari:  binoni  ko’zdan  kechirish,  ekskursiya, 
tabiiy  buyumlarni  ko’rib  chikish.  Pedagog  kuzatishdan  ob’ektni  to’g’ridan-to’g’ri  (gullar 
ochilishi, toshbaka harakati va boshk.) va vositali (agarda ob’ektni bevosita kuzatishning imkoni 
bo’lmasa  (yovvoyi  hayvonlar,  shaharlik  bolalar  uchun  kishlok  aholisining  mehnati,  kishlok 
aholisi uchun shahar transporti kabi) kuzatish mumkin bo’lgan holatlarda – suratlar, fotosuratlar, 
kinofilmlar, diafilmlar va videofilmlar namoyishida foydalanadi.  
Ko’rgazmali  narsalar,  hodislar  ko’rgazmalai  usullardan  foydalanishda  suhbat,  mulohaza 
mavzusini  belgilaydigan  manba  bo’lib  xizmat  kiladi.  Bolalarning  kabul  qilish  hissini  so’zlash 
berish  orkali  yo’naltirayotgan  tarbiyachi  ko’rib  chikilayotgan  narsa  nomini  aytadi  va  uni 
tushuntirib beradi. 
So’zli usullar – kattalar va bolalarning so’zlari har kanday ko’rgazmali va amaliy metod 
tarkibiga  kiradi.  Birok,  bolalarda  so’zli-mantikiy  fikrlashning  rivojlanishi,  atrofdagi  narsalar  va 
hodisalar  haqidagi  tasavvurlarning  yiђilishiga  karab  nutqni  rivojlantirishning  so’zli  usullari 
mustaqil metod tusini oladi. Unga badiiy asarlarni o’kish, she’r yod olish, bolalarning hikoyalari, 
suhbatlar va tarbiyachining hikoyalari kiradi. 
So’zli  usullar  sof  ko’rinishda  bolalar  bog’chasida  juda  kam  ko’llaniladi,  chunki 
maktabgacha yoshdagi bolalarning yosh xususiyatlari  ko’proq ko’rgazmalilikka tayanishni talab 
kiladi. SHuning uchun deyarli barcha so’zli usullarda ko’rgazmali usullardan (narsa, o’yinchokni 
kiska  vaktga  ko’rsatish,  illyustratsiyalarni  ko’zdan  kechirish)  yoki  bolalarni  dam  oldirish 
maksadida ko’rgazmali ob’ektni namoyish qilishdan foydalaniladi.  
Amaliy metodlarga mashklar, o’yin metodlari kiradi va u bolalar nutqini rivojlantirishda 
keng  ko’llaniladi.  Ularning  maksadi  bolalarga  olingan  bilimlarni  amaliy  faoliyatda  ko’llashni 
o’rgatish,  nutqiy  mahorat  va  ko’nikmalarni  o’zlashtirishda  ularga  yordam  berishdan  iboratdir. 
Didaktik o’yinlardan nutqiy rivojlantirishga oid barcha vazifalarni hal etish uchun foydalaniladi. 
Nutqiy  mashklar  (mashk  qilish  va  ijodiy  mashklar)  yordamida  esa  o’z  fikrlarini  anik  va 


 
63 
tushunarli  qilib  ifodalash,  mulohaza  yuritish,  isbotlash  hamda  so’zlarni  anik  va  tushunarli  qilib 
talaffuz qilish shakllanadi. 
Har  bir  metod  didaktik  vazifalarni  hal  etish  –  ya’ni,  bolalarga  yangi  narsalarni 
tanishtirish, mahorat va ko’nikmalarni mustahkamlash, o’zlashtirilgan narsalarni ijodiy ravishda 
qayta ishlash uchun xizmat kiladigan usullar majmuasidir. 
Metod  deb  bilimlarni  biridan  ikkinchisiga  berish  maksadida  o’kituvchi  va  o’quvchi 
tomonidan amalga oshirilayotgan harakatga aytiladi. 

Download 2,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   163




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish