|
Otlarda ko‘plik
Fors tilidagi otlar o‘zbek tilidagidek birlik va ko‘plik shaklida bo‘ladi. Birlik shakldagi otlarga ها – ho va ان – on qo‘shimchalarini qo‘shish bilan ko‘plik yasaladi. On jonli predmetlarni bildiruvchi otlarga qo‘shiladi: کتاب ketāb – kitob, کتاب ها ketābhā – kitoblar, دانشگاه dānešgāh – univetsitet, دانشگاه ها dānešgāhhā – universitetlar, حانه xāne – uy, خانه ها xānehā – uylar, دختر doxtar – qiz, دختران doxtarān – qizlar, کارگر kārgar – ishchi, کارگران kārgarān – ishchilar, گوسفند gosfand– qo‘y, گوسفندان gosfandān – qo‘ylar.
ان On ko’plik qo‘shimchasi juftlikni bildiruvchi inson a’zosining nomlariga ham qo‘shiladi. بازو bozu – bilak, بازوان bozuvān – bilaklar چشم češm – ko‘z, چشمان češmān – ko’zlar, ابرو abru – qosh, ابروان abruvān – qoshlar.
Juftlikni bildiruvchi inson a’zolarining ba’zilariga ها hā qo‘shiladi. دست dast –qo‘l, دستها dasthā – qo‘llar, پا pā – oyoq, پاها pāhā – oyoqlar, گوشها gušhā –quloqlar, دوشها dušhā – yelkalar.
Agar ان on qo‘shiladigan so‘z o, u, i cho‘ziq unlilari bilan tugasa, qo‘shimchadan oldin bir ی – yā orttirilib یان yān shaklida qo‘shiladi. دانشجویان donešjuyān – talabalar, آشنایان āšnāyān – tanishlar, ایرانیان irāniyān – eronliklar.
Qisqa – ه e unlisi bilan tugagan bo‘lsa bir گ g orttiriladi. نویسندگان nevisandegān – yozuvchilar, تشنگان tešnegān – tashnalar.
U tovushi bilan tugagan ba’zi so‘zlarga ān qo‘shimchasi qoshilganda, u tovushi uv kabi talaffuz qilinadi. ابروان abruvān – qoshlar, بانوان bānuvān – xonimlar.
Hozirgi zamon fors tilidaان - ān qo‘shimchasi kam qo‘llaniladi. آقایان āγayun – janoblar, دیگرون digarun – boshqalar. Bundan tashqari آدم ādam – odam, انسان ensān – inson, خانم xāhom – xonim, عمو amu – amaki, دایی dāi – tog‘a, عمه ame –amma, خاله xāle – xola, بابا bābā – ota, مامان momon – ona, بچه bachche – bola, رفیق rafiγ – o’rtoq so‘zlariga ho qo‘shimchasi qo‘shiladi.
خانواده من
خانواده من هفت نفر هستند. من یک برادر و یک خواهر دارم. اسم من علی، اسم برادر بزرگم پرویز و اسم خواهر مان مهری است. پرویز مهندس کارخانه پارچه بافی است. من هم در همین کارخانه کارآموزی میکنم. من هنرجوی هنرستان نساجی هستم. مهری در دبیرستان درس میخواند.
پرویز زن و بچه دارد. فرشته زن او خانه دار است. فرشته و پرویز یک دختر سه ساله به نام فاطمه دارند. فاطمه دختر قشنگ و با نمکی است. او به مادرش مامان و به پدرش بابا میگوید. او مهری را عمّه و مرا عمو صدا میزند.
مادرم زن مهربانی است. او در کارهای خانه به فرشته کمک میکند. آنها خانه را جمع و جور میکنند. غذا میپزند و لباسهارا می شویند. البته مثل همه مرد ها وقتیکه من و برادرم در خانه هستیم ما هم در کار های خانه به آنها کمک می کنیم. به طور مثل شستن لباسهای سنگین و پختن ناهار روزهای جمعه با من و برادرم است. این هفته ما چلوکباب کوبیده درست میکنیم. همه ایرانی ها این غذارا دوست دارند. چلوکباب برای ایرانی ها یک غذای سنّتی به حساب میروند.
پدرمان بازنشسته است و دیگر به اداره نمی روند. او قبلاً کارمند شرکت مُخابرات بود. حالا او در خانه به باغچه آب میدهد، گاهی به مادرم و فرشته کمک میکند. بعضی وقت ها هم وسایل برقی را تعمیر میکند. همه ما به پدر و مادرمان احترام می گذاریم و آنهارا صمیمانه دوست داریم.
بعد از ظهر روزهای جمعه من و برادرم به خرید هفتگی میرویم. از یک ماه پیش فروشگاه " رفاه " در محله ما دایر شده است. حالا کار ما راحت است. چون در این فروشگاه به قول معروف از شیر مُرغ تا جان آدمیزاد همه چیز وجود دارد. امروز فرشته صورت بلند بالای می نویسد چون فردا عمویم با خانواده اش از مشهد به دیدن ما میایند و چهار روز مهمان ما میباشند. گوشت گاو، گوسفند، مُرغ، برنج، عدس، گوجه فرنگی، لوبیا، سیب زمینی، پیاز، نمک، قند و البته انواع میوه مثل سیب، پُرتقال، نارنجی و خیار در این صورت وجود دارد.
ساعت نه و نیم فرشته فاطمه را به مهری می سپارد. مهری یک ساعت دیگراو را به گردش میبَرَد و تا ظُهر در پارک اورا سر گرم میکند. بعد از نماز تقریباً ساعت دوازده و نیم غذا میخوریم. نیم ساعت بعد برنامه کودکان شُروع میشود. فاطمه کارتونهای تلویزیونی را خیلی دوست دارد. بعد او استراحت میکند. حالا برادرم و همسرش فرشته پس از دیدن یکی از اقوامی مان خانه برمی گردند. فاطمه تازه از خواب بیدار شده با دیدن آنها با خوشحالی به طرفشان میدود.
Eronliklarda ovqatlanish paytlari quyidagicha ifodalanadi: صبحانه sobhāne – nonushta, صبح sobh – ertalab so‘zidan olingan نهار nahār, ناهار nāhār – tushlik. عصرانه asrāne – peshindagi ovqat, عصر asr – ertagi, avvalgi so‘zidan olingan. شام šām kechgi taom, شام šām – kechgi (shom) paytidan olingan.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
