|
jadval
O’zbekistonda turizmdan kelayotgan valyuta tushumi
Yillar
Valyuta tushumi (ming
AQSH. dollari)
O’rtacha bir turistga to’g’ri
keladigan valyuta
($ hisobida)
2002
18,835
74,5
2003
20,980
77,1
2004
25,255
93,2
2002 yilda valyuta tushumi 18,835 ming AQSH dollarini tashkil
etgan bo’lsa, 2003 yilda bu ko’rsatkich 20,980 ming AQSH dollariga va
2004 yilda esa 25,255 ming AQSH dollariga barobar bo’lgan. Bunga mos
ravishda o’rtacha bir turistga to’g’ri keladigan valyuta miqdori ham
yildan-yilga oshib borgan. 2002 yilda o’rtacha bitta turistga to’g’ri
keladigan valyuta miqdori 74,5 AQSH dollarini tashkil etgan bo’lsa, 2003
yil 77,1 AQSH dollari va 2004 yilda 93,2 ming AQSH dollarini tashkil
etdi. Umuman olganda, uchinchi va to’rtinchi jadvallarda keltirilgan
ma’lumotlar mamlakatimiz turizmini rivojlanishida xususiy sektorga,
ya’ni asosan kichik va xususiy tadbirkorlik sub’ektlariga nihoyatda
muhim e’tibor berilayotganligidan dalolat beradi. Mamlakatimiz
turizmida xususiy mulkchilik salmog’ini oshirish borasida olib
borilayotgan islohotlardan ko’rinib to’rganidek, yaqin kelajakda bu
borada faoliyat ko’rsatayotgan kichik va o’rta biznes sub’ektlarining
salmog’i yanada ortib borishi kutilmoqda.
9.3.Turizmda litsenziya olish
Turistik firmaning turizm sohasidagi faoliyatining zaruriy sharti
- unda litsenziya (ruxsatnoma)ning mavjudligidir. Turizm faoliyatini
litsenziyalash turizmni tartibga solishning muhim bo’g’inidir.
O’zbekistonda turizmni litsenziyalash bir necha yillar mobaynida
amalga oshirilib kelinmoqda. Bu sohadagi ishni tashkil etishda ham
muayyan tajriba to’plangan. 1994 yilda O’zbekiston Respublikasida
turizm birinchi marotaba litsenziyalanadigan faoliyat turlariga
kiritilgan edi. SHu jumladan, Vazirlar Mahkamasining 1994 yil 19
apreldagi 215-sonli qarori bilan litsenziyalanishi lozim bo’lgan ba’zi
bir faoliyat turlari joriy etildi (shu jumladan, turizm sohasida ham) va
litsenziyalarni berilishini rasmiylashtirishga doir umumiy nizom ham
tasdiqlandi. Litsenziyalash usullarini sinovdan o’tkazib borish,
qonunchilik bazasini o’zgarishi va tahlil qilish va hal etishni talab
qiladigan muammolarni vujudga kelishi bilan 1998 yillar «O’zbekiston
respublikasida turizm faoliyati bilan shug’ullanish uchun ro’yxatdan
o’tish va litsenziya berish qoidasi» yangi tahriri kuchga kiritildi. Ushbu
qoida mulkchilik shakli va idoraviy mansubligidan qat’iy nazar yuridik
shaxs maqomiga ega bo’lgan va turizm sohasiga amaldagi
qonunchilikka muvofiq faoliyat yuritayotgan korxona, birlashma va
tashkilotlarni ro’yxatdan o’tkazish va ularga litsenziya berish tartibini
belgilab beradi. YAngi bosqichdan turizm sohasida faoliyat
ko’rsatadigan ishtirokchilariga talab kuchaytirildi. SHuningdek
litsenziyalarning bekor qilinishini (chaqirib olinishini) ko’zda tutuvchi
holatlar belgilandi. Turizm faoliyati bilan shug’ullanish uchun
litsenziya “O’zbekturizm” Milliy Kompaniyasi tomonidan O’zbekiston
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi komissiya qarori asosida
beriladi. Turizm faoliyati bilan shug’ullanish uchun litsenziya 5 yil
muddatga beriladi. Litsenziya berilganligi uchun Respublikadagi eng
kam ish haqqining 25 barobari miqdorida litsenziya yig’imi to’lanadi.
Litsenziya
yig’imi
to’lovidan
kelib
tushadigan
mablag’lar
«O’zbekturizm» Milliy Kompaniyasi huzuridagi turizmni rivojlantirish
markazlashtirilgan fondiga yo’naltiriladi. 2004 yil holatiga ko’ra
«O’zbekturizm» milliy kompanisi tomonidan turizm sohasida faoliyat
yuritish huquqini beruvchi 450 dan ortiq litsenziya berilgan. Ayni
paytda korxona va tashkilotlar O’zbekiston Respublikasining amaldagi
qonunchiligini buzuvchi turli xil sabablarga ko’ra 70 ga yaqin
korxonalar
litsenziyadan
mahrum
etilganlar.
Ko’pchilik
mamlakatlarda, turagent va turoperator faoliyatini tartibga solish
darajasida farqlar mavjud. Jumladan, rivojlangan mamlakatlarning
turizm
amaliyotida
turoperatorlik
va
turagentlik
faoliyatni
litsenziyalashda litsenziya yig’imi miqdori, tavakkalchiliklarni
sug’urtalash tizimi, ushbu sohada muayyan ma’lumotga ega bo’lishga
doir talablarda farqlanish mavjud. Ushbu faoliyat turlarining
belgilangan farqlari, maqsad va vazifalari, mijoz bilan o’zaro
hamkorlik qilish tartibidan kelib chiqqan holda ushbu korxonalarni
litsenziyalashga ham turlicha metodologik yondashuv amalga
oshiriladi. O’zbekiston Respublikasida turizm sohasidagi tadbirkorlik
faoliyati tashkil topish va rivojlanishining dastlabki bosqichida
ko’pchilik kishilar bir vaqtning o’zida turoperator va turagent
faoliyatini farqlay olmasdan ushbu faoliyat bilan shug’ullana boshlashi
albatta maqsadga muvofiq emas edi. Hozirgi bosqichda ushbu faoliyat
sohasidagi tadqiqotlar va amaliyotdan kelib chiqqan holda Butunjahon
Turistik Tashkilotining «Turizm sohasidagi faoliyat turlarini xalqaro
tasniflash andozalari»ga muvofiq holda ushbu sohadagi faoliyat
turlarini alohida ko’rsatgan holda umumiy litsenziyalash tizimini joriy
etish zarurligi maqsadga muvofiqdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
