O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti

11.3 Kredit bahosi va unga ta’sir etuvchi omillar. Marja va uning hisoblanishi.

Bank tizimini rivojlantirish va mustahkamlash masalasi doimo e‘tiborimiz markazida bo‘lib kelmoqda va bu o‘zining ijobiy natijalarini bermoqda. Biroq, bu boradagi ishlarni yanada chuqurlashtirish va kengaytirish kerak. Nega deganda, aynan banklar, ta‘bir joiz bo‘lsa, butun iqtisodiyotimizni oziqlantirib turadigan qon tomirlari hisoblanadi, mamlakatimizning moliyaviy- iqtisodiy barqarorligi ko‘p jihatdan ularning samarali faoliyatiga bog‘liq.⁶⁶
O‘zbekiston Respublikasida tijorat banklari aktivlarining asosiy qismini kreditlar tashkil qilib, bank faoliyati natijalari va samaradorligi bevosita shu operatsiyalarga bog‘liq hisoblanadi. Bu esa, tijorat banklarining kreditlash jarayonini to‘g‘ri tashkil qilish va samarali kredit siyosatini ishlab chiqishni talab qiladi. Eng asosiysi esa, banklarda kredit operatsiyalarining samaradorligi bank kreditining bahosi shakllanishiga bog‘liq hisoblanadi. Kredit bahosining to‘g‘ri o‘rnatilishi bank faoliyatida yuzaga keluvchi kredit risklarini kamaytirish va ularni samarali boshqarishga yordam beradi.

Foiz stavkalarga ta’sir

^{Umumiy omillar} Xususiy omillar

Kredit resurslariga bo‘lgan talab va taklif darajasi

Markaziy bank pul-kredit siyosati holati

Inflyatsiya darajasi

Mamlakatda pul bozorlarining rivojlanish darajasi

Raqobatdagi takliflarning mavjudligi

Valyutani tartibga solish borasidagi siyosat

Mamlakatning coliq-fiskal siyosati

Dunyodagi siyosiy-iqtisodiy holat

Bankning jalb qilgan resurslari qiymati

Mijozning kredit tarixi va bank bilan munosabatlari

Mijozning kreditga layoqatlilik ko‘rsatkichlari va uni baholash

Kredit ta‘minoti sifati

Kredit maqsadi va yo‘nalishi

Kredit riski darajasi

Kreditni muddati va uni to‘lash shartlari

Kredit valyutasi va miqdori

3.