O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz davlat pedagogika instituti

 
3-mavzu. Qadimgi davr Sharq xalqlari hamda Antik davr Grek va Rim 
madaniyati. 
Madaniyat va sivilizatsiya tushunchalari, ular o’rtasidagi umumiylik va farqlar. 
Antik madaniyat va qadimiy madaniyat, ular o’rtasidagi farqlar.Misr sivilizatsiyasi- 
sharqdagi ilk sivilizatsiyaning vatani sifatida. Misrda ilk hayot izlari. Misrliklat- ilk 
calendar ijodkorlari. Misrning “qizil” va “qora” mamalakatga bo’linishi va buning 
sababalari. Misr piramidalari- dunyoning yeti mo’jizasidan biri. Qadimgi Misrda 
falsafiy maktablarning shakllanishi. Misr sivilizatsiyasi- eng uzoq davom etgan 
sivilizatsiya.Bobilliklarning kitobat san’ati. Xetlarning spool taxtachalari. Yozuv 
madaniyati. Yozuv bosqichlari va turlari. Yozuv- insonyatning beqiyos tafakkuri 
maqsuli sifatida . Yozuv ashyolari. Kitob va kitobatchilik- madaniyatning oliy 
ko’rinishlaridan biri. Sharqda kitob namunalari: loy taxtachalar, mum surtilgan 
taxtachalar, papyrus, teri,qog’oz. Ossuriya shohi Ashshurbanipalning kutubxonasi. 
Hindiston- qadimgi sivilizatsiya o’lkalaridan biri. Hindiston olamga bergan 
eposlar va ijodkorlar. Vedalar va ularning Sharq madaniyati tarixidagi o’rni. Qadimgi 
Hindistonning matematika, astronomiya, tibbiyot sohasida erishgan kata mafaqqiyatlari. 

---

Hindiston madaniyati tarixi bosqichlari: Xoropp madaniyati. Veda davri. Hind 
madaniyatidagi buddaviyl;ikning dunyo dini madaniyatiga ta’siri. 
Xitoy- sivilizatsiya ilk bor paydo bo’lgan to’rt mamalakatning biri. Xitoyliklar qog’oz, 
choy, chinni,porox, soyabon, muzqaymoq, ipak va gugurtning ixtirochilari. Xitoydagi 
g’or ibodatxonalari. Xitoy arxetekturasi. Xitoydagi falsafiy va diniy oqimlar. Xitoy 
madaniyatidan qolgan eng noyob yodgorlik- alifbo. 
Antik davr Grek madaniyati. Antik davr Grek madaniyatining besh davri: Egey yoki 
Krit- Mekin davri. Gomer davrida mifologiya va mifologik tafakkur. Arxaik davr 
madaniyati. Klassik davr. Ellinistik davr. Antik davr Grek falsafiy maktablarining 
shakklanishi. Antik davr Gretsiyada falsafiy dunyoqarashning mifologik va diniy 
dunyoqarashdan asosiy farqi. Arestotelning “Poetika”si jahonda eng birinchi adabiyot 
nazariyasi haqidagi asar. Antik davr Gretsiyada dramaturgiya va teatr san’atiga asos 
solinishi. 
Qadimgi Rim madaniyati. Qadimgi Rim madaniaytining uch davri: shohlik davri, 
respublika davri, imperiya davri. Rimda fan va maorif. Rim sheriyati. Rimda teatr 
san’ati, xaykaltaroshlik. Imperiya davrida Rim shaxarlari. Imperiya davrida shaxarlarda 
kaminikatsiya vositalari – tosh ko’prik, vodoprovodlar, kanalizatsiya.