O’zbеkiston Rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi Tеrmiz davlat univеrsitеti Texnika fakulteti

xususiyatlari 
Uzun o’lchamli yuklarni 
tashuvchi avtopoezdlarning harakatlanish qulayligini oshirish katta 
ahamiyatga ega. Avtomobil yoki avtopoezdning harakatlanish qulayligi quyidagiu ko’rsatkichlar 
bilan aniqlanadi; oldingi tashqi o’lchami bo’yicha eng katta burilish radiusini hamda avtomobil 
tyagachning boshqariluvchi g’ildiragiga mos keluvchi eng katta burilish burchagi, shuningdek 
sirtqi kengligi bo’yicha harakatlanish yo’li. 
Avtopoezd to’g’ri chiziqli harakatlanganda kenglik bo’yicha harakat qilishn yo’li 
avtopoezdning kengligi bo’yicha sirtqi o’lchamiga to’g’ri keladi (tirkama ta’siri bo’lmaganda). 
Agar tirkamada g’ildiraklarni boshqarish moslamasi bo’lmasa unda avtopoezd burilayotgan 
paytda tirkama burilish markaziga nisbatan surilishi mumkin. Natijada kenglik bo’yicha 
harakatlanish yo’li ortadi. Bu xususiyat avtopoezdni yakka avtomobilga nisbatan harakatlanish 
qulayligini yomonlashtiradi. Kenglik bo’yicha harakat yo’li tirkama birikmalarida 
boshqariluvchi g’ildiraklar va buriluvchi o’qlarni qo’llab kamaytiriladi. Bundan tashqari, 

---

85 
buriluvchi o’qlarning ishlatilishi shinalarning eyilishini ancha kamaytiradi, avtopoezdning 
boshqarilishini engillashtiradi, mustahkamligi va havfsiz harakatlanishini oshiradi.