O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi t. U. Umarov

 
1.4. Zamonaviy asbobsozlik materiallari qo‘llanilish miqiyosi. 
 
Kesuvchi  asbob  samaradorligi  asosan  ma'lum  muddatdagi  chidamlikni 
saqlagan  holda,  ishlash  qobiliyatini  yo‘qotmasligi  asosan  uning  ishchi  qismidagi 
materialga bog‘liq bo‘ladi. 
Amaldagi ishlab chiqarish sharoitlarida u yoki bu asbobsozlik materiallarini 
qo‘llash  ko‘pincha  stanok  yoki  kesuvchi  asbobning  funksional  vazifasiga,  talab 

---

38 
 
qilingan  ishlov  berish  jarayonining  samaradorligi,  zarur  bo‘lgan  sifat 
ko‘rsatkichlari va ishlov berilgan yuzalar aniqligi, shuningdek zagotovka materiali 
va uning ko‘rinishi bilan shartlanadi. [5] 
Ishlov beriladigan zagotovkalar materialining xilma-xilligi, ularning fizik va 
mexanik xususiyatlari, aniqlikka va sifatga  bo‘lgan talablarning bir xil emasligi, 
asbobsozlik  ishlab  chiqarishida  har-xil  xususiyatga  ega  bo‘lgan  ko‘p  sonli 
asbobsozlik materiallarini qo‘llashni talab qiladi. 
Hozirgi  davrda  kesuvchi  asbobning  ishchi  qismi  uchun  har  xil  asbobsozlik 
po‘latlaridan  foydalaniladi.  Ularga  (tezkesar,  legirlangan,  uglerodli),  qattiq 
qotishmalar,mineralo-keramika,  o‘taqattiq  materiallar  (tabiiy  va  sintetik  olmoslar 
va bor nitridi asosidagi kompozitlar) va abraziv materiallar  kiradi. 
Umuman, 
asbobsozlik 
materiallariga 
qo‘yilgan 
talablarni 
mujassamlashtirib,ularni uch guruhga bo‘lish mumkin: 
Ishlatilish talablari: o‘tabardoshlik (issiqqbardosh), yemirilishga chidamlilik, 
yetarli  mustahkamlilik  (jumladan,  toliqish  mustahkamliligi),  yaxshi  issiqlik 
o‘tkazish kabilar; 
Texnologik  talablar:  yaxshi  ishlov  beriluvchan  (ayniqsa,  jilvirlanuvchan), 
plastik  deformatsiyalanuvchanlik  xususiyati,  termik  ishlov  berish  xususiyatlari 
(yaxshi toblanuvchanlik). 
Asbobsozlik  materiali  tejamkorli  bo‘lishi  (kesuvchi  asbobni  tayyorlashda 
kamxarjlilikka erishish) kerak.