O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti amaliy matematika va informatika yo’nalishi

Yangi avlod tarmoqlariga o‘tishning ahamiyati

Masalaning yana bir e’tiborli jihati, XXI asr boshida, kommutatsiya qurilmalari tuzilishi butkul o‘zgardi. Avtomatlashgan, kommutatsiyaning yangi avlodlari joriy etilib borilmoqda. Texnologiyalarning yutuqlari uning funksional imkoniyatlarni kengaytirdi, gabarit hajmi anchaga qisqardi, elektr energiyasini tejashga asoslandi, eng muhimi aloqaning barqaror va texnik jihatdan yuqori sifatli ishlashiga erishildi. Endilikda, kommutatsiya qurilmalariga dasturiy boshqaruvga asoslangan texnologiyalar kirib bormoqda.
Zamonaviy raqamli telefon stansiyalari bir murakkab majmuadan tarkib topgan bo‘lib, ular “kanallarni kommutatsiya”lash texnologiyalariga asoslangan apparat-dasturiy vosita hisoblanadi. Mazkur majmua IT (intelektual tarmoq) va IXQRT (integral xizmat ko‘rsatuvchi raqamli tarmoq) tarkibidagi xizmatlar ko‘lamini har jihatdan qo‘llab-quvvatladi.
Infokommunikatsiyalar tizimini keng ko‘lamda rivojlantirish g‘oyasining zaminida NGN- keyingi avlod tarmoqlari yotadi. NGNning asosiy konsepsiyasi “paketli kommutatsiya” texnologiyalariga o‘tish bilan izohlanadi. Keyingi avlod tarmoqlari uchta asosiy axborot turlari: tovush, ma’lumot va video oqimlar kommutatsiya funksiyalarini amalga oshiradi. Shu bilan bir qatorda NGN tarmog‘i IP paketlariga asoslangan jarayonidan iborat bo‘lib, u kommutatsiya tizimining sifatli ishlashini ta’minlaydi.


NGN tizimining konseptual g‘oyasi
Infokommunikatsiyalar tizimlarining rivojlanishida NGN tizimi – yangi turdagi zamonaviy xizmatlarni o‘zaro qo‘llab quvvatlashga qodir. Bozorda yangi turli aloqa xizmatlarga bo‘lgan ehtiyoj tobora oshib bormoqda. NGN avlod tarmoqlari orqali turli asosiy va qo‘shimcha xizmatlarni joriy etish ularni boshqarish va keyinchalik o‘zgartirish kabi muhim vazifalarni amalga tatbiq etish mumkin.
NGN texnologiyasi – bu real konvergent texnologiyalarga asoslanadi. Konvergensiya nima? Telekommunikatsiya tarmoqlarining konvergensiyasi – aloqa tarmog‘i tarkibidagi abonentlarga ko‘rsatilayotgan xizmatlar ko‘lami va foydalanishdagi apparat – dasturiy vositalarining o‘zaro qo‘shilishi yoki birlashishining vujudga kelishi bilan izohlanadi. Konvergent texnologiyalar uchta asosiy aspektlarni o‘z ichiga qamrab olib, ularga tarmoq tarkibi qurilishining texnik vositalari va mijozlarga ko‘rsatilayotgan xizmatlar ko‘lamidan iborat. Tarmoqlarning konvergensiyalashuvi va integratsiyalashuvi iboralari keskin farq qiladi. Ular o‘zining alohida mazmun va mohiyatiga ega. NGN tarmog‘ining tuzilishi, ularning tarmoq infratuzilmasidagi mobil aloqa va turg‘un aloqa tarmoqlari, ichki yoki tashqi platformalardagi konvergentligi hamda integratsiyalashuvining asosiy jihatlari to‘rt qatlamli boshqaruv tizimidan tashkil topgan. Xizmatlarni boshqarish, tarmoqlarni boshqarish, tayanch kommutatsiya qurilmalari qatlami, xizmatlardan foydalanish qatlamidir. Uni Huawei kompaniyasi tomonidan ishlab chiqarilgan NGN tarmoq yechimlari asosida chizmada ko‘rishimiz mumkin.