O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti maktabgacha ta`lim fakulteti maktabgacha ta`lim nazariyasi va metodikasi kafedrasi

Jismoniy harakat – ijtimoiy harakatning o‘z oldiga aholi jismoniy tarbiyasi darajasini oshirish va sportni rivojlantirishga yordam berishni maqsad qilib qo‘ygan maxsus turi. U davlat, jamoat tashkilotlari va xalq ommasining jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirish sohasidagi maqsadga yo‘naltirilgan faoliyatini ko‘zda tutadi.
JISMONIY TARBIYa NAZARIYaSINING FANLAR TIZIMIDA TUTGAN O‘RNI

Jismoniy tarbiya nazariyasi ijtimoiy, tabiiy va pedagogik fanlar bilan bog‘liqdir.

Jismoniy tarbiya va sport hamisha jamiyat hayotining ajralmas bir qismi bo‘lib kelgan. O‘rta Osiyoning mashhur olimi, Abu Ali ibn Sino 1002-1011 yillarda «Tozalik haqida risola» nomli asar yozgan. Bu risolada jismoniy xarakatga rioya etish, kishilarni salomat bo‘lishi va jismonan baquvvat bo‘lishlarini ta’minlaydi.

Jismoniy tarbiya nazariyasining ilmiy-tabiiy asosi (anatomiya, fiziologiya, gigiyena, bioximiya, biomexanika…)dan tarkib topadi. I.M.Sechenov va I.V.Pavlov ta’limotlari, shuningdek harakat ko‘nikmalarini shakllantirish va jismoniy sifatlarni rivojlantirish, ta’lim va tarbiya jarayonini to‘g‘ri qurish qonuniyatlarini tushunish imkonini beradigan oliy nerv faoliyati haqidagi zamonaviy tadqiqotlar muhim o‘rin egallaydi.

Jismoniy tarbiya metodikasi pedagogik fanlar tizimiga kiradi va u psixologiya va pedagogika bilan chambarchas bog‘liqdir.

Jismoniy tarbiya nazariyasi ixtisoslashgan fan predmetlarining butun bir kompleksi bilan aloqadordir. Ularning bir butun turi gumanitar xarakterda (jismoniy tarbiyaning umumiy nazariyasi, umumiy pedagogika maktabgacha tarbiya pedagogikasi, jismoniy tarbiya va sport psixologiyasi, bolalar psixologiyasi) bo‘lib, jismoniy tarbiyani tashkil etish va rivojlantirishning ijtimoiy qonuniyatlarini, shunindek jismoniy mashqlarning kishi (bola) psixikasiga ta’sirini, pedagogik ta’sir etishning vositalari, shakl va metodlarini qo‘llash qonunlarini o‘rganadi.

Ularning ikkinchi bir turi biologik va aralash tabiiy fan predmetlari (jismoniy mashqlarini fiziologiyasi va dinamik anatomiya, bioximiya, meditsina, pediatriya, gigiyena, vrach nazorati, davolash fizkulturasi bo‘lib, bolani biologik rivojlantirish jarayonini o‘rganadi.